TBMM Umumi Kurulunda, Afet Baştan İmar Fonunun Kurulması ile Amme Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Için Kanunda Ayrım Yapılmasına Dayalı Kanun Teklifi’nin geneli üstünde görüşmeler tamamlandı.

Umumi Kurulda, CHP Takım Başkanvekili Bağımsız Milletvekili Özel, teklifin, Anayasa’ya, ünsiyet devleti ve öngörülebilirlik ilkesi ile parlamentonun bütçe hakkına yeraltı olduğunu savunarak, düzenlemenin ya komisyona iadeli edilmesini evet da usul tartışması açılmasını irade etti. Bunun üstüne TBMM Başkanvekili Oran Adan, asıllar tartışması açtı.

SELIM Fırka Kol Başkanvekili Mustafa Elitaş, düzenlemenin, bütçe hakkına marjinal olmadığını vurgulayarak, “Hiç bütçeyle ilişkin ayrımsız ebat söz konusu değil. Çabucak bütçeden ivaz ayrılabileceğiyle ilişik bire bir madde var.” dedi.

CHP İstanbul Mebus İbrahim Samimi Kaboğlu, teklifin anayasaya yeraltı olduğunu öne sürdü.

HDP Diyarbakır Saylav Garo Paylan bile düzenlemenin anayasaya mugayir olduğunu savunarak, depremler nedeniyle oluşan zararın giderilmesi amacıyla “hareket bütçesi” yapılmasını önerdi.

TBMM Başkanvekili Adan, teklifin komisyonlarda görüşülerek karara bağlandığını ve raporların Sedir Başkanlığına sunulduğunu belirterek, “Teklif, birkaç geçmiş YANLIŞSIZ Öğür takım önerisinin Umumi Kurulda kabulüyle Genel Asamble gündemine girmiştir. Hep bu aşamalardan geçerek Umumi Kurul gündemine girmiş bahis konusu teklifle ilgili adına Başkanlığımızın, bahis konusu raporu görüştürmemek veya Komisyona iadeli etme yetkisi bulunmamaktadır.” diye niteleyerek konuştu.

Daha sonradan teklifin geneli üzerinde görüşmelerine geçildi.

“Parayı harcayabilmek üzere sarsıntı olmasını bekleyeceğiz”

İYİ Öğür Grubu yerine teklifin bütünü üstünde saraka alan Ankara Milletvekili Durmuş Yılmayan, hükümetin, kamu potansiyel riskler bilindiği halde depremin yaşandığı andan itibaren arama kurtarma ekiplerini eş güdümlü edemediğini ve depresyon altında kurtarılmayı bekleyen vatandaşlara erişme hususunda eksik kaldığını savundu.

Hükümetin, afetin felakete dönüşmesinin biricik sorumlusu olduğunu tez fail Yılmaz, “Bir Numara derecedeki sorumlular, 21 yıldır devleti yönetip bugüne büyüklüğünde lazım tedbirleri almayan, olgun insanlarımıza ve insanımızın feryadına kulak tıkayan Cumhurbaşkanı Erdoğan ve saray hükümetidir, bugüne kadar lüzumlu tedbirleri almayan nüfuz partisinin yöneticileridir.” sözlerini harcama etti.

Felaketin yaralarının sarılması gerektiğini, bunun için paraya gerekseme olduğunu dile getiren Yılmayan, “Hükümetin söylediğine bakarak bire bir yıl içerisinde bütün konutlar yapılacak. Bir yılın sonunda hep konutlar yapılıp altyapılar tamamlandıktan sonradan görüntü yaşamaya devam edecek mi yoksa kapatılacak mı? Şayet yaşamaya bitmeme edecekse sözü edilen kaynaklar bu fona aktarılmaya bitmeme edecek mi? Bu konuda temas düzenleme bulunmayan.” diyerek konuştu.

İYİ Fırka’li Yılmayan, görüntü uygulamasının bir derogasyon olduğunu vurgulayarak, “Kurulacak fonun, devletin asli işi olan işlerini bütçe üzerinden yönetmesi ve toplumun bütçe hakkı olan bu iş üstünde dikkatlice durulması gerekir. 1980’lerin fon uygulaması 2001 krizine revan yolda taşları döşeyen uygulamadır çünkü kaynak uygulamasıyla elan evvel akla hiç gelmemiş eskimemiş dirimlik kaynakları yaratıldığı doğacak sürülmektedir. Bu yasanın iddiası birlikte bu, oysaki bu makul değildir.” ifadelerini kullandı.

Önceden düzenleyici ve risk azaltıcı tedbire cevaz verilmediğini dahi öne süren Yılmayan, “Parayı harcayabilmek üzere yer sarsıntısı olmasını bekleyeceğiz. Hakeza tıpkısı mantıksızlık olanaksız. Bu yasayı eğer geçirirseniz bire bir süre sonraları bunun düzeltilmesi için yeniden buraya geleceksiniz ve bizden mezuniyet isteyeceksiniz.” görüşünü savundu.

“Yaparsa Halk İttifakı yapacak”

MHP Grubu hesabına meze kayran Konya Saylav Mustafa Sahtekâr, yasa teklifiyle, natürel afat nedeniyle umumi hayata deli dolu kıyamet bölgesi ilan edilen alanlarda bayındırlık enfrastrüktür ve üstyapı çalışmaları için lazım kaynağın sağlanması, yönetilmesi ve ilgilendiren amme çalım ve kuruluşlarına aktarılması üzere Kaynak ve Maliye Bakanlığına kapalı tüzel kişiliği taşıyan Facia Yeniden İmar Fonu’nun kurulmasına yönelik tensikat yapıldığını kaydetti.

Fonun kurulmasında başta uluslararası kuruluşlar eliyle kalkmak için kıyamet bölgesinde kullanılmak üzere verilecek hediye, yardım, teberru ve makul kredilerin bir hesapta toplanarak doğrudan facia bölgesinin yeniden imarı için harcanmasını sağlamanın amaçlandığını ifade fail Sahtekâr, Fon ile lüzumlu altyapı ve üstyapı çalışmalarının eş güdüm içerisinde, hızlı ve hareketli tıpkı biçimde yapılabilmesinin amaçlandığını anlattı.

Teklifte, fonun kaynakları ve aktarımlarına ait finansal verilerin sunu geç üçer mahiye dönemler itibarıyla kamuoyuyla paylaşılmasının da düzenlendiğini dile getiren Kalaycı, “Fonun kaynakları ve fondan yapılan aktarımlar konusunda seçkin bakımdan küşayiş, hak, finansal saydamlık ve hesap ita sorumluluğu ilkeleri gözetilmektedir. Fon üzerine kamuoyu denetimi, mutlak denetim, Sayıştay denetimi, TBMM denetimi var. Bütçe hakkının ihlali bahis konusu değildir.” diye konuştu.

MHP’li Sahtekâr, İstanbul amacıyla dillendirilen coşkunluk senaryoları konusunda bilcümle ihtimallerin değerlendirilmesinin ve muhtemel depremlere amade olunmasının önemine meni ederek, “Kaybedecek zamanımız yok. Cumhur İttifakı adına tığ bu yoğun yükü gelişigüzel şart altında kaldırırız, bedeli hangi olursa olsun Türkiye’mize ehil çıkarız. Yaparsa Halk İttifakı yapacaktır ve de başaracaktır.” sözlerini sarf etti.

MHP’li Sahtekâr, teklife kabul oyu vereceklerini belirterek, tatlıca olması temennisinde bulundu.

“Bunun helalliği olanaksız”

HDP Mersin Milletvekili Rıdvan Turan, 6 Şubat’ta meydana mevrut depremlerin “asrın felaketi değil asrın cinayeti” olduğunu tez etti.

Bu felaketin temelinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve onun kurduğu soylu erki rejimin olduğunu ati süren Turan, benzeri hareket politikası oluşturulması amacıyla iktidarın depremin olduğu evvel günden itibaren yaptıklarının kamu tersinin gerçekleştirilmesi gerektiğini öne sürdü.

Deprem bölgesindeki ev inşaatının finansmanı için fona ihtiyaç olduğunu söyleyen Turan, “Bu fona, güçlükle içi ve güçlükle dışı kaynaklardan mal gelecek. Bu fonda biriken parayı, başımıza 5’li çete belasını açan ne kadar bakanlık varsa onların kâffesi atıf ve dümen edecekler.” sözlerini sarfiyat etti.

HDP’li Turan, Japonya’üstelik 2014 yılında yer sarsıntısı bakanlığı kurulduğunu belirterek, “Mutlak ayrımsız kıran ve kentsel dönüşüm bakanlığı ile kıyamet ve kentsel inkılap bankası kurulması gerekiyor. Çıktı böyle günlük tedbirlerle bu meselenin içinden geçmek kabil değil.” diye niteleyerek konuştu.

CHP İstanbul Mebus Mehmet Bekaroğlu, teklifle kurulması öngörülen fonun tıpkı bando eksiklikleri bulunduğunu söyleyerek, “Teklifte ‘Sayıştay denetler.’ diyor ama bire bir de ‘Bağımsız denetim kuruluşları de denetler.’ diyor. Bu sizin esasen 20 yıllık resminizi çekiyor. Sayıştay arsıulusal kabul gören bire bir denetim kuruluşu olmaktan çıkma. Celal harcamaları denetleniyor amma kimesne güvenmiyor, onun amacıyla özgür denetçiler gerekiyor.” dedi.

Teklifle kurulacak fona ihtiyaç olmadığını savunan Bekaroğlu, “Türkiye’dahi mevcut olan, Kamu Finansal Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Amme Finansmanı ve Vecibe Yönetiminin Düzenlenmesi Üzerine Kanun ile bu paraları toplayabilir ve sıra şekilde harcayabilirsiniz. Bütçenin süresince bunlar çokça şen bir şekilde yapılabilir. Bu yapılabilirken böyle bir görüntü kurulmasına bittabi ihtilaf kuşkuyla bakıyor ve ‘Anayasa’ya aykırıdır.’ diyor.” ifadelerini kullandı.

Bekaroğlu, depremin ilk günlerinde bölgedeki insanların bekâr bırakıldığını iddia ederek, “Devlet bereketli tevhit olamadığından âlem binlerce adam öldü. Bu, helallikle halledilecek tıpkısı iş değil, bunun helalliği olamaz. çıktı yapacaklarınıza güvenilmesi için ilk bunu kabul edeceksiniz. Yoksa umum size güvenmez.” diye niteleyerek konuştu.

“Bu zorlukları aşacak şehirlerimizi yeniden nesir edeceğiz”

DÜRÜST Öğür Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremler sonrası yaraların sarılması için geçmiş dakikadan itibaren izzet-milletin umum ele vererek canla başla çalıştığını söyledi.

Yaraların sarılması, acıların hafifletilmesi el birliğiyle çalışmanın önemine değinen Öztürk, “Devletimiz güçlüdür, milletimiz yardımseverdir. İnşallah, birlik bu zorlukları aşacak şehirlerimizi, köylerimizi baştan inşa edeceğiz.” dedi.

Facia bölgesi car edilen alanlarda bayındırlık, enfrastrüktür ve üstyapı çalışmaları üzere lüzumlu kaynağın sağlanması, yönetilmesi ve ilişkin amme çalım ve kuruluşlarına aktarılması için Kıran Baştan İmar Fonu’nun kurulduğunu tamlayan Öztürk, şu bilgileri verdi:

“Bunun üzere bile her nevi armağan, müzaheret, armağan, bütçeye konulacak ödenek ile yurtiçi ve yurtdışı piyasalardan sağlanacak finansman ve kaynaklar kurulacak olan fonda tıpkı araya getirilerek ait proje ve harcamalar için kamu kurum ve kuruluşlarına aktarılacaktır. Transparan tıpkı dalavere ve ilişkin bakanların katılımıyla, lazım enfrastrüktür ve üstyapı çalışmalarının koordinasyonu içerisinde acul ve etkili bire bir biçimde yapılabilmesi sağlanacaktır. Fonla saf afetlerden etkilenen bölgelerdeki yıkımların telafi edilmesi ve iskân yerlerinin altyapısı ile baştan imarı çalışmalarına gerçeklik sağlanmasının hızlandırılması amaçlanmaktadır. Görüntü kaynaklarına baktığımızda armağan alabilecek benzeri yapıda olduğu görülmektedir. Antrparantez, bütçeden bile buraya köken aktarılabilecektir.”

TBMM Genel Kurulunda teklifinin bir numara bölümünün hep üzerindeki görüşmeler da tamamlandı.

TBMM Başkanvekili Cesamet Adan, teklifin bir numara bölümünün tamamı üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının peşi sıra birleşime küşayiş verdi. Aranın peşi sıra komisyonun yerini almaması konusunda Adan, birleşimi ferda saat 14.00’te bükülmek üzere kapattı.