Üsküdar Üniversitesi Müessis Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, 18 Mart Çanakkale Zaferi’nin 108’inci yıldönümünde kontak ve el birliği ruhunun önemine ait değerlendirmede bulundu.

Üniversite açıklamasında görüşlerine vadi sunulan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Çanakkale savaşlarının tıpkısı yıldan aşkın sürdüğünü belirterek, “18 Mart 1915’te Çanakkale savaşları denizden başladıktan süfli yukarı tıpkı ay sonra deniz savaşları ödemek zorunda kalıyor. Fransızlar ve İngilizlerin ruhlu aynı armada ve zırhılardan oluşan tahammülfersa hazırlıkları var. Endüstri devriminin en son gücüne ulaşmış bire bir ağır var.

Böyle iri bir gösterişli durdurulamaz. Bu savaştan ilk iki tarafta da ağır sıklet psikolojik harekat reşit özellikle Osmanlı’dan Yunanistan’a göçen, Türkçe’yi ferah bilici birçok Rumu dil avcısı olarak gönderip cephe için bilgelik alıyorlar. Osmanlılar üstelik tıpkı şekilde psikolojik harekat yürütüyorlar. Bunu özellikle karaca savaşlarında yapıyorlar.” ifadelerini kullandı.

İtilaf devletlerinin donanmasının, 18 Mart günü Nusret mayın gemisinin döşediği mayınlar zımnında Çanakkale’yi geçemeyince karaca harekatına bağlı kaldığını ve bu durumun Çanakkale savaşının tarihi dönüm noktası olduğunu nâkil Tarhan, şunları kaydetti:

“Yağız savaşları yaklaşık olarak bir seneye yakın sürüyor. İtilaf devletleri onda dahi akim olup anlayışsız dönüyorlar. Esmer savaşlarında Mustafa Eksiksizlik aşkın adsız, tanınmayan bir kurmay albayken Anafartalar’dahi gösterdiği faziletli muvaffakiyet ile hep oradaki gösterdiği zekası ve başarısı Osmanlı idare camiasında tahammülfersa tıpkı şekilde üne kavuşmasını sağlıyor. Ayrımsız nevi mevlit günü oluyor.

Çanakkale savaşlarına sorgulayarak çalmak gerekir. Çanakkale savaşlarında kudretli olduk. Birçok savaşta muvaffakiyetli olduk ancak ciddi hedefimiz kusurlu olduğu üzere kazandığımız bu dernekevi başarılar, savaşı kaybetmemizi engellemedi. Bu nedenle aslında önemli hedefin makul olması makro. Almanya’yla barışma yarmak üzere apar topar savaşa bağışlamak, burada ciddi tasavvur yanlışmış. Kurmaylar bunu tartışıyorlar. Bu çıkarılacak derslerden birisi. Çanakkale savaşları kısık bir defans savaşı. Bu savunma savaşında Çanakkale’nin ruhu neydi onu aşina olmak lazım.”

“Adanmışlık duygusu Çanakkale ruhunu oluşturuyor”

Çanakkale Savaşı’nın Osmanlı sınırları dahilinde Anadolu’nun ciharıyek yanı dahi dahil ayrımlı coğrafyalardan mevrut askerlerin katıldığı tıpkısı uğraş olduğunu nâkil Tarhan, “Gelibolu yarımadasında şehitliğe gidenler mezar taşlarında Anadolu’nun seçkin yerinden savaşmaya giden askerleri görürler. İdlib’den Suriye’den şehitler var. Bu askerler zinde silahları olan düşmana kuşkusuz direnebiliyorlar? Çanakkale ruhunu ben üç asıl başlıkta topluyorum: İlki şehitliği yüksek kat kendisine görüyorlar ve ölümün yüzüne gülebiliyorlar. Bunu Mustafa Kemal haddinden fazla gür bildiği için ‘Ben size tecavüz emretmiyorum. Ölmeyi emrediyorum’ diyor. Bu emir, şehitlik duygusunun er üzerindeki tesirini gösteriyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, konvansiyon devletlerinin çok açık benzeri alanda kuşatma yaptığını vurgulayarak, “Mustafa Kemal sabahleyin ercecik hep askerleri arkasında kendisi de civar cephede harekete geçiyor. Cebin taraf uyurken saldırıya geçiyor ve öyle dağıtıyor. Onun üzere bu askeri benzeri zekadır, taktiktir. Kendisinin yöre cephede olması haddinden fazla önemlidir, bilcümle askeri harekete geçiriyor.” ifadelerini kullandı.

Çanakkale ruhunun ikinci özelliğinin zalime alın yetişme üçüncüsünün ise vatana adanmışlık ruhu olduğunu tamlayan Tarhan, şunları kaydetti:

“Bu özelliklerin hep bizim toplumumuza başmaklık olmasıdır. Zalime faydalı ağıt özelliği bizim toplumda vardır. Cebin tarafın zalim olduğunu gördüğünde ölümüne yararlı diyebilmek bu bizim sözde genetik kodlarımızda var. Bu kalp de Çanakkale’deki direnme gücünü artırdı ve cebin tarafın zalimliği bu halkta vatanı koruyabilme duygusu uyandırdı. Üçüncüsü birlikte vatanın lahut benzeri dirilik olduğuyla ait bir adanmışlık olması. O adanmışlık duygusu Çanakkale ruhunu oluşturuyor.

Çanakkale ruhunun alelhusus tendürüst kuşaklara anlatılması ve aktarılması mehabetli. Çanakkale ruhunda saha düz bu vatanın lahut yaşama olmasıyla ilişik duyguyu milli bilinç olarak öğrencilere çocuklara belletmek gerekiyor. Bunun daha çok farkına varıldı yani bilcümle okullar aceleten derhâl bu dönemlerde Çanakkale’üstelik şehitliği görüşme ediyorlar. Bunu yapmaları üstelik gerekir zira o günleri anımsamak ve o günlerin ruhunu bile aktarmak gerekiyor. Buna ilkokul çağında kısaltmak lazım. Çocukları Çanakkale’ye götürüp onlara milli zihin ruhunu, birlik ve el birliği ruhunu belirtmek gerekiyor. Şehitlikte Osmanlı imparatorluğunun seçkin yerinden farklı coğrafyalarından gelerek bu topraklar için martir düşen askerleri inandırmak geçişsiz.”

“Çanakkale üzerine toplumun her katmanında milli ayrımsız zihin var”

Tarhan, Çanakkale ruhunun milli birlik ve kardeşlik kavramlarının dahi sembolü durumunda olduğunu aktararak, “Bu milli el birliği ruhunun ilkokuldan başlayarak öğretilmesi gerekiyor. İstanbul’daki tendürüst tıbbiyeliler doktor kendisine cepheye gidiyorlar ve yapıncak kuzuların hikayeleri Çanakkale savaşında yazılıyor. Çanakkale’bile yaşanan ve öğrenilen değerler sosyal benliğimizde olması müstelzim ayrımsız öz. Bu değerlerin sosyal benlikle birleşmesi bizim birlik ve kardeşlik duygumuzun oluşmasında etkisi büyük.” ifadelerini kullandı.

Milli el birliği amacıyla üç şeyin muhteşem olduğunu tamlayan Tarhan, şu değerlendirmede bulundu:

“Geçmişteki ortak firez, gelecekle ilgilendiren kuma ülküler ve idealler, şu anda yaşananlarla ilişkin oluşan ortak kanı. Bu üçü gelişigüzel olursa milli bağlanak oluyor eğer kim geçmişi farklı okursak milli birliği damarlı etkiliyor. Milli ideallerimiz farklıysa esasen yanlış okunuyor. Özellikle Çanakkale konusunda toplumun gelişigüzel katmanında milli bire bir şuur var. Çanakkale zaferi İngilizlerin karizmasını çizdi. Bu utku eskimemiş Türkiye’nin doğuşunun dolay sözü niteliğindedir.

Çanakkale zaferi alelhusus sömürgecilikle ve anti emperyalist mücadelede çokça balaban benzeri sükse. Sadece bizim amacıyla değil sömürgeye cebin savaşım veren cümle uluslar için de benzeri simge. Çanakkale ruhunun benzeri simge değeri var. Bilcümle dünyada zalime dur diyebilmenin, sömürgecilikle savaş edebilmenin olanaklı olduğunun tıpkı kanıtıdır. Çanakkale ruhu bizim toplum felsefemizi ve ahali felsefemizi bozmaya çalışanlara karşı çokça güzelce bire bir muafiyet sistemimizdir.

Bu nedenle Çanakkale Zaferi ve eş zaferlerin anlatılması, toplumsal kuma travmaların birlikte aşılması gerekiyor. Osmanlı’dan Cumhuriyete geçtik. Biz Osmanlı’nın yasını tutamadık. Yasını tutamadığımız devir toplumda çözülmemiş deprem oluyor, toplumda milli birlik olmuyor. Osmanlı’ya ait konularda bile sosyal uyuşma hatırlamak milli birlik bilincinin sağlanmasında önem taşıyor.”