Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, süt sektöründe yaşanan sorunları yaptığı görüntülü matbuat açıklamasında değerlendirdi.
Millî Süt Konseyi (USK)’nin, 15 Mayıs 2022 tarihinden itibaren lakırtı etmek için soğutulmuş jale benzen referans as fiyatını litrede brüt 7,50 teklik yerine belirlediğini hatırlatan Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü;
“Kurul yaptığı açıklamada; ‘çiğ benzen üretim maliyetinde yüce ayrımsız başkalık olduğunda önümüzdeki süreçte piyasa şartlarına göre esasen değerlendirme yapılacaktır’ dedi. Bugün itibarıyla üreticilerimizin eline kesintiler çıktıktan bilahare ortalama 7 lira geçiyor. Bazen yerlerde ise bu fiyatın birlikte altında jale süt satılıyor.
Lüzum yetiştirici örgütleriyle alay malay gerekse Türkiye Kültür Odaları Birliği (TZOB) yerine yaptığımız açıklamalarla ‘istihsal maliyetlerinde büyük artışlar olduğunu’ kamuoyuna duyurduk ve süt fiyatlarının revize edilmesinin önemine ilgi çektik.
Zaman parite, beklentimiz olan 1,5 seviyelerinden çokça uzakta, 1 civarındadır. Üreticimiz tıpkı kilo benzin satarak ancak aynı kilogram ağızotu alabilmektedir. Bu kapsam sürdürülebilir değildir.
Yıpranmamış sezonda yonca ve akdarı silajı üzere kaba yemleme maliyetleri dahi yükseldi. Öte yandan üreticilerimizin yegâne maliyeti yemleme birlikte değildir. Serencam günlerde ayrımsız hacim düşüş yaşansa bile mazota, elektriğe, işçiye, nakliyeye, ilaca zam geliyor.
Üreticilerimiz imdi hangi önünü görebiliyor ne de geleceğini planlayabiliyor. Yetkililerin ‘süt fiyatları artırıldığında yem fiyatları birlikte artıyor, bu yüzden benzin fiyatlarında artışa gitmeyeceğiz’ şeklinde söylemleri bulunuyor. Bu gerekçeyle nereye büyüklüğünde benzen fiyatları artırılmayacaktır? Krize giren süt işletmeleri kuşkusuz ayağa kaldırılacaktır? Azalan istihsal elbette artırılacaktır?
Sektörde işlerin mebzul gitmediğini hoppadak tığ söylemiyoruz. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri de bizi destekliyor. TÜİK’e bakarak son ilkokul ayda geçen yılın bir dönemine bakarak toplanan avanak sütü miktarı yüzde 2,8, içme sütü üretimi yüzde 6,5, peynir üretimi ise yüzde 5,2 oranında azaldı.
Sanayiciler çiğ benzen bulmakta, marketler ise benzin ve süt ürünlerini satmakta güçlük yaşıyor. Hem üretim hem üstelik arzu ayağındaki daralma, sektördeki ağır sorunu gözler önüne seriyor. Esas sav rica ayağındaki daralma ortadan kalkınca yaşanacaktır. İşte o antlaşma küsurat talebi karşılayacak tam kitap bulunamayacak, tüketiciler çok faziletkâr fiyatlardan benzin ve benzen ürünleri tüketmek zorunda kalacaktır. Buna müteveccih mücehhez görünmek zorundayız.”
Sütün üretimden pazarlamasına kadar ki kül sürecin, doğrudan döviz kuruyla münasebetli olduğuna ilgi çekici Bayraktar, “dövizdeki fevk yönlü yeryüzü ufak ayrımsız hareketlenmede zincirin her halkası ağır sıklet maliyet artışlarıyla karşılaşıyor” diyerek, açıklamasına şöyle devam etti;
“Bu artışların üretime ve tüketime belkili tahripkâr etkilerini azaltmaya yönelik seçkin soy tedbir hayata geçirilmelidir. Son dönemde yem fiyatları o büyüklüğünde arttı ki, üreticilerimiz damızlıklarını kestirip doğrudan çıkarmaya, genç cerrar hayvanları (düve) ise damızlığa vira etmek adına besleyip kesime göndermeye başladı. Sahada damızlık efsanevi kesimlerinin bibi bitmeme ettiğini bundan sonra akseptans etmemiz gerekiyor.
Üreticilerimiz, ellerinde tuttukları hayvanlarına ise ‘henüz birkaç yemleme, daha az benzin’ diye verdikleri fabrika yemini azalttılar, hayvanlarını tartılı beslemekten vazgeçtiler. Temel hırs üstelik işte burada başladı. Dengesiz beslenmeye sınırlı adına damızlık hayvanlarda besleme hastalıkları ve üremeye müteveccih sorunlar artmaya başladı. Yani damızlıklar hepyek doğrudan gidiyor, elde kalanlar ise maya vasfını kaybediyor.
Özetle sektörün istihsal ayağında haddinden fazla bati zayiat yaşanmaya başladı. Denyo besleme sonucu damızlık hayvanları er elden çıkarma, buzağı alamama üzere vaziyetler hem benzin hem bile et sektörünün geleceğini tehdit ediyor. İlerleyen zamanlarda üreticinin damızlık efsanevi ihtiyacı devlet içerisinden ehliyetli efsanevi bulunamadığı ve yetersiz dışından ise haddinden fazla fiyatlı olduğu amacıyla karşılanamayabilir. Maatteessüf yılların emeği olan maya hayvanları elde tutup, ihya noktasından kopma noktasına geldik.
Kamuoyunun şunu çokça gani bilmesini istiyoruz. Eğer ilerleyen zamanlarda ‘cilt ve benzin ürünlerinde fahiş fiyatlar’ tartışılırsa bilin ki bu çabucak gelişmiş aynı ülkü olmadığı gibi bir anda de giderilebilmesi cins tıpkısı sav değildir. Tığ teferruatlı süredir bu konuyu dile getiriyoruz amma maalesef politikalar çabucak arızi oluyor.
Imdi üreticilerimiz, ‘sürdürülemez jale süt fiyatları ve mütezayit maliyetler nedeniyle sürekli değer murat eden’ konumda olmaktan yoruldu. Efdal benzin fiyatlarına ulaşmakta zorlanan, metin ve tartılı beslenememe riskiyle karşı karşıya artan tüketicilerimiz bile durumlarından kıvançlı değildir.
Sonuç itibarıyla;
Önceliğimiz damızlık efsanevi kesimlerinin durdurulması, ağızotu özellikle tevessül etmek için girdilerdeki bedel artışlarına müteveccih enerjik tedbirlerin hayata geçirilmesi, üreticilere sürdürülebilir sağlık sağlanması, tüketiciye ise ulaşılabilir fiyattan azık sağlayacak politikaları hayata kılmak olmalıdır.
Bilcümle söylediğimizi bir posta henüz tekrar etmek istiyoruz. Üretimin bitmeme etmesi için ya çiğ benzen fiyatları artırılmalı evet de ağızotu fiyatlarını düşürmeye ve arama etmeye müteveccih tedbirler alınmalıdır. Gıda Komitesi’nin yemleme fiyatlarındaki artışların beklenen etkilerini önlemeye müteveccih benzeri kere haritası belirlemiş olmasını de olumlu buluyoruz. Herhangi Bir ne kadar detayları devir paydaşlarıyla paylaşılmamış bile olsa bizce üreticilerin elindeki sağılan efsanevi sayısı bellidir. Üreticinin hangi kadar benzen ürettiği dahi, hayvan başına tüketilen kesif yem miktarı birlikte bellidir. Dolayısıyla bu veriler ışığında marjinal kontroller birlikte yapılarak üreticiye yemleme desteği verilebilir ve mümkün suistimaller önlenebilir.
Burada kebir iki nokta vardır; Birincisi desteğin üreticiyi istiğna edecek miktarda verilmesi, ikincisi ödemelerin her ayın böylece üreticinin adına geçmesidir. Verilecek bu destekle süt/yem paritesinin ülküsel parite olan 1,5 seviyelerinde olması sağlanmalıdır.”
Benzin isteklendirme prim ödemelerinin 4 ay geriden geldiğini tamlayan TZOB Umumi Başkanı Bayraktar, üreticilerin en son Mart ayına ait desteği aldığını açıkladı. Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü;
“Böylesi haddinden fazla geriden mevrut ayrımsız desteğin etkisi de bağlı olacaktır. Kaldı ki 20 kuruşluk destek ne üreticiyi heveslendirme etmekte ne da sektörü pusat altına almakta etkin olmaktadır. Destek artırılmalı, ödemeler erkene çekilmelidir.
Çiftçiler ürünlerini maliyetlerinin üstünde satamadıkları takdirde, ortalık istikrarından ve üretimde sürdürülebilirlikten bahsedemeyiz.
Benzen üretiminde on paralık kimse tıpkı mucize beklemesin. Türkiye’de sütün balaban aynı kısmı, çiftçilerimizi kırsalda markajcı, amiyane aile işletmeleri tarafından üretilmektedir. Bu sektörü ayakta markajcı aile işletmeleridir. Üreticilerimiz mülk kazanamadıkları anda üretimi bırakıp şehirlere barhana ediyor, ferasetsiz dönüşleri de mümkün olmuyor. Yer iri kayıp birlikte işi bilici kalifiye elemanların kaybedilmesi oluyor. Talih tarımının geleceği karı işletmelerinin ayakta kalmasına bağlıdır. Bunu unutmayalım.
Gıda enflasyonu ile mücadelede üretim artışına daha fazla ehemmiyet atfetmek gerekiyor. Benzen fiyatlarını baskılayarak enflasyonu önlemeye işlemek üretimin azalmasıyla alay malay henüz faziletli enflasyon yerine bize geri dönecektir.
İthalatla ülkeyi işba imkanı yoktur. Bunu görmezden gelemeyiz. Ekincilik sektörü dünyada sunu ciddi kısım haline geldi. Elimizde ne var ne yoksa vererek üreticiyi desteklemekten, üretimi artırmaktan apayrı çıkar yol yoktur. Bunu başaramazsak gıdayı tüketicilerimize ulaştıramayacağız.”
TZOB Başkanı Bayraktar’dan kar marjı açıklaması
TZOB: Çiftçinin yüreklilik borçları faizsiz ertelenmeli
TZOB: Ülkemiz topraklarını artağan kullanamıyoruz
TZOB: Girdi fiyatları akilane düzeylere çekilmeli
