Tecim Bakanı Mehmet Muş, Türkiye’nin yaptırım üstüne, Mürekkep Uluslar (BM) kararı olmadığı için Rusya ve Ukrayna ile ticaretine ve normal ilişkilerine devam ettiğini belirtti.

Muş, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığının 2023 yılı bütçesine ilişik görüşmelerin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Bire Bir HDP’li milletvekilinin “Van- Hakkari sınırlarında yurttaşlar öldürülüyor” beyanında bulunduğuna işaret eden Muş, “Bu ifadeyi akseptans etmediğimizi söylemek isterim. Bunu diyen sıradan birisi değil, tıpkısı mebus, latif, oyla mevrut, bu Meclis tutanaklarına, kayıtlara giriyor. Bu akla yatkın değil, hatalı bire bir ifade. Hakeza tıpkı madde varsa devletin savcıları var. Devletin sair ait kurumları var. Hakeza bir husus varsa yargılaması yapılır, gereken cezalar verilir. Sınırlarımızla ait çok güç tedbirler alınıyor düzensiz göçle alakalı, duvarlar örülüyor, kamera sistemleri kuruluyor. Kısık arama altına alınıyor sınırlarımız. Bu ifadeyi kullanmayı, bu çatı altında kullanmayı akla yatkın bulmuyorum, kabul etmiyorum. Milletvekillerinin hem teşri hem teftiş görevi vardır, bunu istida yazıp savcılığa vermeniz gerekir. Önergeyle değil, bu benzeri yanlışlık bunu savcılığına vereceksiniz. Akıllıca sıfır beyanlar üzerinden hareket etmeyiz, bunu akseptans etmiyoruz.” diye konuştu.

Muş, özge bire bir milletvekilinin de “çekişme iklimi” ifadesini kullandığını bildirerek, “Türkiye’üstelik benzeri kavga iklimi yoktur, sağlık iklimi vardır. Vatandaşların duygusal ve mülk güvenliği Anayasa’nın hükümete verdiği görev çerçevesinde yerine getirilmektedir. Biz üstelik Türkiye’nin gelişigüzel tarafına gidiyoruz. Türkiye’nin temas tarafında geçim görünme etmiştir. Cidal üzere bire bir ifadeden temas etmek doğru değildir, hakeza bir iklim da yoktur.” değerlendirmesinde bulundu.

Gümrüklerde uyuşturucunun yüzdelik 10’unun ele geçirilip, yüzdelik 90’ının ele geçirilmediği iddiasında bulunan milletvekiline dahi reaksiyon gösteren Muş, “Burayı andıran strateji ediyoruz, çokça ciddi izleme ediyoruz, ‘yüzde 10 yakalanıyor, yüzde 90’ı yakalanmıyor’ etmek hatalı. X-rayler var, mevrut kamu konteynerler x-raylerden geçiyor, dedektör köpeklerle aranıyor. Türkiye bunun arz şişman mücadelesini veren ülkelerin başında geliyor. Ne vukuf belgeye binaen bunu söylüyor. Bu makul değil, kusurlu. Çokça kısık kumanda kontrol merkezimiz var. Rağbet eden milletvekilimiz varsa gezdireyim, kuşkusuz himmet yaptığımızı orada görün. Sıfır veriler üzerinden öz ülkeni, devletini suçlamanın tek yerde yeri yok.” dedi.

Emlakçıya staj üstüne harmoni bulunmayan

Bakan Muş, emlak danışmanları üzere getirilen staj şartının kaldırılıp kaldırılmayacağına ilgili soru konusunda ise gayrimenkul danışmanlığına ilgili odaların bu konuda anlaşamadığına belen etti. Odaların benzeri kısmının staj uygulamasını savunduğunu aktaran Muş, “Ayrımsız kısmı ise ‘staj olmasın’ diyor. Bunlarla birkaç öğün konuştuk. ‘Siz eş noktada buluşun, tığ ona bakarak adım atarız’ dedik. Yönetmelik değişikliği gerekiyor. Ama onları uzlaştıramadık, ortak noktada buluşturamadık. Onları uzlaştırırsak girişim atacağız.” diye konuştu.

Bakanlığına ilişkin Sayıştay raporlarına müteveccih bile hikmet veren Muş, 2020 yılına ait denetim raporunda 24 bulgu bulunduğunu ve gereği yapılan 19 nüsha bulgunun 2021 raporunda düz almadığını söyledi. 2021 yılına ilişik raporda ise 2020 yılından kalan 5 belirgi ve arttırma 7 bulguyla 12 bulgunun meydan aldığını anlatan Muş, “Burada ne kamu zararı hangi zimmet var, bizim yaptığımız idari uygulamalarımızı Sayıştay’ın eleştirmesi var. Bu ilave bulguları çalışacağız. Bulgulara çokça dikkat ediyoruz.” ifadesini kullandı.

“7 bilyon 286 milyon lira itimat kullandırıldı”

Muş, Bakanlık adına hem tescil hem bile terkin edilen esnaf sayısını açıkladıklarını ancak elden terkin edilen esnaf verilerinin gündeme getirildiği belirtirken, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Sonuç 5 yılı aldım. 2018 yılında tescil edilen esnaf 229 bin 298, terkin edilen 106 bin 167. 2019 yılında 238 bin 416 tescil, 114 bin 977 terkin var. 2020’dahi 287 bin 550 tescil,101 bin 750 terkin bulunuyor. 2021 yılında ise 233 bin 451 tescil, 79 bin 372 terkin söz konusu. Bu yıl 31 Teşrinievvel itibarıyla ise 256 bin 690 tescil, 96 bin 145 terkin yapılmış. Esnaf kredileri kapsamında de bu yıl 10 ayda 262 bin 235 esnaf ve sanatkara 56 milyar 60 milyon liralık güven kullandırıldı. Esnaf güven dal limitlerinin işletmeler amacıyla 500 bin liraya çıkarılması, yatırım kredileri üzere 1,5 milyon liraya yükseltilmesi uygulamasının yürürlüğe girdiği 22 Ekim 2022 tarihinden itibaren 22 bin 804 esnaf ve sanatkara 7 bilyon 286 milyon Türk lirası kullandırım yapıldı. Bu, ağırlıklı şekilde esnaf kefillik kooperatifleri üzerinden yapılıyor.”

Zincir marketlerin çalışma saatlerine müteveccih istifham üstüne üstelik Muş, ayrımlı ülkelerde farklı uygulamalar bulunduğunu, söz gelişi İtalya’dahi bu marketlerin ahzüita haset ve resmi tatillerde vabeste olduğunu, ABD’de ise çevrim ve saat kısıtlaması bulunmadığını söyledi.

Muş, elektronik ticarete ilişik yasalı düzenlemenin, kademeli adına yürürlüğe gireceğini anımsatarak, “Kademeli şekilde piyasanın kendini adapte etmesi bekleniyor, talimatname çalışmamız dahi ödemek için. Teşrinisani kocaoğlan içre yönetmeliğini yayımlarız. 1 Eş itibarıyla aranjman yürürlüğe girer. Tekelleşmeyi kırıcı, ansızın çok oyuncunun olduğu, esnafın hakkının korunduğu aranjman oldu. 3 sene içre kademeli adına aranjman yürürlüğe girmiş olacak. Yıkıcı uygulamaların da önüne önceki oluyor.” dedi.

“Gübür namına nitelendirmiyoruz”

Türkiye’nin gübür ithal ettiği eleştirilerine üstelik tepki gösteren Muş, “Türkiye yararsız ithal etmiyor atık ithalatını dahi çokça imansız kurallara bağladı. Ülkede toplanan atık sanayinin kullanımı için yeterli değil. İhracatta dahi hep ülkeler et kafalı dönüşümde anlaşılan heybet istiyorlar. Türkiye’nin ürettiği atılan sanayiye yetmiyor, tığ bu atığı dışardan alıyoruz. Kasaba Bakanlığının sansür ve kuralları var. Türkiye’da ‘gübür ithal ediliyor’ diyerek kampanya yapıldı, bu işletmelerin hepsinin ruhsatı gözden geçirildi kurallar sıkılaştırıldı. Türkiye kavrayışsız dönüşümle bu ürünleri alıyor, bunu ürünlere çevirip tekrar ihracat yapıyor. Bizim topladığımız, vurdumduymaz dönüşümle alakadar atıklarımız tam değil ve biz bu atığı ithal ediyoruz. Özellikli gördüğünüz aynı madde varsa paylaşın, o işletmelerle müteallik işlem yapalım. Bunlar çöp değil, kullanıp yeniden ihraç ediyoruz. Yararsız namına nitelendirmiyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Reklam Kurulunun muvasala engeli yetkisinin 1 Ekim’bile yürürlüğe girdiğini tamlayan Muş, kurulun bu yetkisiyle ilgili türlü periyodlarla toplanıp gerekeni yapacağını söyledi.

Bakan Muş, Rusya’ya müteveccih yaptırımlar üzerine Türkiye’nin duruşunun haddinden fazla kemiksiz ve yalınlık olduğuna işaret ederek şunları kaydetti:

“Konfedere Uluslar (BM) kararlarını uyguladığımızı tabir ediyoruz. Burada hem Ukrayna ile hem da Rusya ile ilişkilerimizi sürdürüyoruz. Özge ülkelerin koymuş olduğu yaptırımların suistimal edilmesine Türkiye namına izin etmiyoruz. Ancak biz BM kararı olmadığı üzere Rusya ve Ukrayna ile ticaretimize, normal ilişkilerimize bitmeme ediyoruz yaptırım konusunda. Bu duruşumuzu hem KEZ hem ABD’deki muhataplarımıza ilettik. Türkiye’nin duruşundan ufuk tahıl koridoru çözülebiliyor ve Türkiye orada tıpkı arabulucu yerine fariza yapmakta. Azık fiyatları üzerinde daha pahal etkileri olabilecek aynı konu elan çok büyümeden Türkiye’nin girişimleriyle çözüldü. İki tarafın üstelik Türkiye’ye olan güveninden etraf bunu çözebiliyoruz, Türkiye’nin pozisyonu bu, yaklaşımımız bu.”

Erke ithalatına ilişik tartışmalara dahi karşılık veren Muş, Türkiye’nin sabık sene 50 bilyon dolar civarındaki erke ithalatının bu yıl 100 bilyon dolar civarına yükseldiğine belen etti. Türkiye’nin tüketiminde haddinden fazla çok artım olmamasına karşın yaptığı ödemenin arttığını bildiren Muş, “Güzeşte sene ödenen rakamı ödeseydik, bu yıl Türkiye’nin akan açık sorunu kalmayacaktı. Bakım ihracatı ve turizm kalemlerinde güç çoğalma var. Zımnında cari açık diye gündemimiz olmayacaktı. Enerjideki bu çoğalma hep ülkeleri etkilemektedir. Rakamlara hakeza bakmakta fayda var.” dedi.

Karadeniz’deki ve özge yerlerdeki aramalarla Türkiye’nin kişi ihtiyacını kısa vadede karşılayacak üretime ulaşmayı amaçladığını aktan Muş, “Allah yıldız ederse önümüzdeki yılın geçmiş yarısında Karadeniz’deki doğalgazın sisteme entegre edilmesi hedeflenmektedir. Kademeli namına oradaki üretim sahası geliştirilecektir. Türkiye’nin dış ticaret açığındaki ana problem budur. Bu hemen bizimle ilgili değil, pek çokça ülkenin karşılaştığı sav.” ifadesini kullandı. Muş, Türkiye’nin erke ve azık sunu güvenliğiyle ilişkin dava yaşamadığına da dikkati çekti.

Muş, internetle ait uygulamalarda tüketicileri mağdur eden firmalara ait adına da bu yıl 168 milyon liralık ceza kestiklerini söyledi.

Görüşmelerin arkası sıra, Tecim Bakanlığı, Rakiplik Kurumu ve Helal Denklik Kurumunun 2023 yılı bütçesi kabul edildi.