Tarım ve Orman Bakanı Ünite Kirişci, desteklerin sektördeki üretimin en etkili enstrümanlarından biri olduğunu belirterek, “Zirai bindi miktarını 2002’de 1,8 milyar lira iken, 2022’da 22 katına çıkararak 39,2 bilyon liraya yükselttik.” dedi.

Tarım ve Orman Bakanlığı ile merbut ve ilgilendiren kuruluşlarının 2023 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Traksiyon ve Bütçe Komisyonunda yemek yapan Kirişci, destekler, kırsal kalkınma ve geniş bankalarına ilgilendiren çalışmaların detaylarını anlattı.

Desteklemelerin, yönlendirici ve teşvik edici nitelikteki rolüyle tarımsal üretimin halen yeryüzü hareketli enstrümanlarından biri olduğunu vurgulayan Kirişci, “Tarımsal bindi miktarını 2002’üstelik 1,8 bilyon liralık iken, 2022’birlikte 22 katına çıkararak 39,2 bilyon liraya yükselttik. Sonuç 20 yılda çiftçimize cari değerle kısaca 500 milyar liraya mümasil tarımsal destek sağladık.” diye niteleyerek konuştu.

Kirişci, tarımın seçme zaman üzere yeğin, tuman, susuzluk kabilinden katıksız afetlere maruz kalma ihtimali bulunduğuna dikkati çekerek, ekincilik sigortası düzenlemelerini 2006’da hayata geçirerek Cumhuriyet Altını tarihinde tıpkısı prensip imza attıklarını söyledi.

Yıpranmamış riskler ve mahsulat ilave edilmek yoluyla TARSİM’in kapsamını genişlettiklerini anlatan Kirişci, bugüne büyüklüğünde 19,5 milyon poliçe düzenlenerek 13 bilyon teklik izzet prim desteği ve 13,2 bilyon liralık hasar tazminatı ödediklerini kaydetti. Tarım sigortası ile sigorta poliçe bedelinin yüzdelik 67’sine kadarını karşıladıklarını dile getiren Kirişci, ” Konya’de başladığımız Gelir Koruma Sigortası’nı mutluluk geneline yaygınlaştırıyoruz. Buna bakarak buğdayda verim kaybı ve kıymet dalgalanmalarına mecbur namına çiftçinin gelir kaybı riskini inanca altına alıyoruz.” ifadesini kullandı.

Kırsal kalkınma projelerine 27,3 bilyon liralık hibe

Ünite Kirişci, kırsal kalkınma desteklerinin, çiftçilerin maharet gelişimine şişman katkı verdiğini anlatarak, Rustik Kalkınma Yatırımları Tutma Programı, IPARD ve Kırsalda Bilirkişi Eller Projesi kapsamında 86 bin 500 projeye hep 27,3 bilyon lira atıfet verdiklerini ve 253 bin kişiye istihdam sağladıklarını aktardı.

Gelecek yıl IPARD 3 programına başlayacaklarını tamlayan Kirişci, bugüne dek 42 ilde uygulanan programı, 81 ile yaygınlaştıracaklarını anlatım etti.

Kent tarımı vizyonlarının yeryüzü önemli enstrümanı olan Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi proje sayısını 57’ye çıkardıklarını aktaran Kirişci, “Bu bölgelerimize günümüz fiyatlarıyla 750 milyon lira altyapı kredisi sağladık. İzmir Dikili’da Avrupa’nın sunu büyük jeotermal ısıtmalı Tarıma Dair İhtisas OSB’sinin inşaatı devam etmektedir. Deminden üstelik Balıkesir’de dünyanın arz büyük jeotermal ısıtmalı Tarıma Dayalı İhtisas OSB’sini kuracağız. Yalnız İzmir’da bildirme az yüzdelik 75’i avrat emekçi oluşmak için 3 bin 500 bakir istihdam sağlayacağız.” diye konuştu.

“Bu sene 1 milyon gıda denetimi yapıldı”

Tarım ve Orman Bakanı Kirişci, inanılır gıdaya erişimi bildirme esas kayırıcı haklarından birisi olarak gördüklerini vurgulayarak, bu kapsamda, tarladan sofraya hep süreçleri titizce denetlediklerini anımsattı.

Ekim bakımından 7 bin 500 denetçiyle kısaca 1 milyon besin denetimi yaptıklarını anlatan Kirişci, iz kayıplarını göğüslemek, ürün ve kaliteyi çoğaltmak için, bitki çor ve zararlılarına cebin mücadeleyi layenkati sürdürdüklerini dile getirdi.

Çevre dostu dirim bilimsel ve biyoteknik mücadeleye önem verdiklerinin altını çizen Kirişci, “Hayvanlarımızı bulaşan hastalıklara karşı müzaheret etmek için aşılama ve eradikasyon programları uyguluyoruz. Şap, bruselloz, şarbon gibi hastalıklara alın yardımcı aşılamaların şişman tıpkısı kısmını telkih bedeli almadan yapıyoruz. Aile hayvanlarını mikroçip ile kimliklendirerek PETVET sistemimize kaydediyoruz. Bugüne kadar 438 bin sülale hayvanını vasıta altına aldık.” bilgisini paylaştı.

“Tarımsal değerler korumamız altında”

Kirişci, besin yer güvenliği probleminin Ar-Ge ve yenilikçilik sırf ongunluk artışlarıyla çözülebileceğini belirtti.

Bu çerçevede 60 araştırı enstitüsü, 27 ileri Ar-Ge merkezi ve 2 binden çok araştırmacıyla çalıştıklarını aktaran Kirişci, “On Paralık kimesne merak etmesin. Özellikle soy sop kalkmak üzere, bu ülkenin kendine özgü beherglas zirai değeri korumamız altındadır.” dedi.

Çıkardıkları Kullanılmamış Bitki Çeşitlerine Ilgili Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Yasa ile faziletli mübarek ve birinci sınıf sulp düzeltme çalışmalarını hızlandırdıklarını hatırlatan Kirişci, şöyle devam etti:

“Tarla bitkilerinde 911, bahçe bitkilerinde 989 domestik ve milli tohumluk çeşidi geliştirdik. Ülkemizde 2021’bile üretilen sertifikalı tohumluk nev sayısının yüzdelik 40’ını nezaret yerine biz geliştirdik. Yerli (Ağababa) Zürriyet Projesi kapsamında, ayrımlı türlerde 37 yerli çeşidi araştırma enstitülerimiz hesabına tescil ettirdik. Islah ettiğimiz çeşitler hemen ülkemizde değil, Itidalli Asya, Balkanlar, Orta Şark ve Afrika’bile üstelik üretilmektedir. Ayrıca faik nitelenmiş efsanevi ırkları geliştiriyoruz. Vücut tavukçuluğunda 1, haya tavukçuluğunda 4 adet maya minval geliştirerek tescil ettirdik. Ahali Elinde Islah Projesi’ni küçükbaşta 2005, mandada 2011’den beri başarıyla uyguluyoruz. Küçükbaş ıslah projesiyle almanak 500 bin kelle yüksek nitelikli maya materyali sektöre kazandırdık. Camız ıslahat ve destekleme politikalarımızla camız sayısını 85 bin yeniden, yüzdelik 118 artışla 185 bin başa çıkardık.”

Vahit Kirişci, araştırma enstitüleri bünyesindeki 32 gen bankasında 318 bin genetik materyali, Yavru Geniş Bankası’nda 4 bin 294 adalet ilgilendiren 119 bin 175 zürriyet örneğini, Arazi Gen Bankası’nda 107 doğruluk ilişik 10 bin 55 hareketli örneğini koruduklarını anlatım ederek, dünyada ender rastlanan tıpkı emek örneği olarak 1000 türde soğanlı ve yumrulu natürel bezen bitkisini (geofit) koruma altına aldıklarını söyledi.

Kirişci, Hayvancılık Geniş Bankası’nda ise 18 küçükbaş, 7 büyükbaş ve 5 at ırkına ait 88 bin kalıtım bilimi materyali sakladıklarını hatırlattı.

İnsanı yüklenmek amacıyla suyu ve toprağı saye politikaları gereği tarım arazilerinin korunmasının ve üretime kazandırılmasının öncelikleri olduğunu belirten Kirişci, mevzuatta yaptıkları değişiklikle Kâfi Gelirli Arazi Büyüklüğü altında bey ve miras eliyle ekincilik arazilerinin bölünmesinin önüne geçtiklerini ve mevki genelinde bütün 9,2 milyon hektarlık 429 iri tarımsal ovayı sit alanı zar ettiklerini kaydetti.

(Sürecek)