Noel Ağababa Kilisesi’nde eskimemiş irfan; mezarının yeri ve kıç bastığı dayanak noktası bulundu

ANTALYA Hars Varlıkları Esirgeme Nahiye Oturmuş, ‘Noel Baba’ namına bildik Muazzez Nikolaos’un Demre’deki kilisesinde 1850’dahi Rusların, onarımında muallel bıraktığı sanılan kubbedeki arka açıklığının, Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği ve göğe yükseldiğine inanılan Kutsi Mezar Kilisesi’ndeki mimariyle aynı olduğunu belirledi. Mezarının kamu yeriyle ilgilendiren şu temel kadar sunma şanlı his ve bulgu olduğunu açıklanan Asamble Başkanı Prof. Dr. Osman Eravşar, kazılarda da Eren Nikolaos’un fut bastığı destek döşemelerle mezarın olduğu belirlenen yerin üzerinde Hz. İsa’nın freskinin ortaya çıkarıldığını söyledi.

Antalya Ekin Varlıkları Himaye Mıntıka Müesses Başkanı Prof. Dr. Osman Eravşar, 1,6 trilyon dolarlık değeriyle dünyanın en kızıl markası; geyiklerin kızağını sürdüğüne ve evlerin bacalarından girip çocuklara hediyeler dağıttığına inanılan, Antalya’bile zade ve muammer, ‘Noel Baba’ adına bilinen Aziz Nikolaos’un ismini taşıyan Demre’deki kilisede büyük öneme erbap kullanılmamış keşifleri açıkladı. Asamble Başkanı Prof. Dr. Osman Eravşar, kilisenin, Ilımlı Çağ döneminde denizin yükselmesiyle sular altında küsurat Eren Nikolaos’un psikopos olduğu erken çevrim kilisesinin konusunda 7’nci- 8’inci yüzyılda yapıldığına dikkat çekti. Eravşar, yeni keşiflerin Aziz Nikolaos’un yaşadığı döneme ilişik alüvyonlar altında artan er dönüş kilisesine ilişkin olduğunu söyledi.

1970’TE MUTEBER ŞAP ZEMİN KALDIRILDIKültür ve Turizm Bakanlığı’na ilişkin ‘anıt müze’ konumundaki Eren Nikolaos Kilisesi’nde projesi geçen yıllarda onaylanan restorasyonun bu yıl başladığını hatırlatan Eravşar, “Ancak restorasyon, bakir bilgelik ve bulgulara kapalı namına projesi herhangi bir ahit değişken. Bu süreci bu yapıda yaşadık ve başarılı tıpkısı şekilde götürdük. Restorasyon sırasında hele kilisenin destek döşemelerinde bazen onarım ve yenilemeler yapılacaktı. 1970’li yıllarda bu yapı ziyarete açıldığında dayanaklık etmek içerisinde bazı yerler harçla doldurulmuş, rötuşlu. Bunlar kaldırılacaktı ve tekniğine akıllıca elan aklık ayrımsız aranjman yapılacaktı” dedi.AZİZ NİKOLAOS’UN BASAMAK BASTIĞI ZEMİNAziz Nikolaos’un yaşadığı 3-4’üncü yüzyıldaki kilisenin Akdeniz’de suların yükselmesi ve alüvyonlarla kapsanması sonucu 7-8 metre gömülmesi sonrası şu anki kilisesinin 7’nci- 8’inci yüzyılda nesir edildiğine ilgi çeken Eravşar, kıç bastığı zemine ulaşıldığını açıkladı. Varlığını 1910’daki fotoğraftan bildikleri kilisenin naos (ana) kısmında bulunan amona (görünmeyen üretken kırıcı) rastlandığını tamlayan Eravşar, şunları kaydetti: “Bu de arz azından çizgisel namına yüzeyde gösterilecekti. Onun olduğu yerde 1970’lerde atık şap dayanç döşemesi kaldırılınca altında ‘ne var’ diye niteleyerek benzeri kazı çalışması yapıldı. Neticede er döneme ait, kilisenin 4’üncü yüzyıla ait tıpkısı istinatgâh döşemesi ortaya bundan sonra. Şu anki kilise ise daha geç tarihli. Erken devir yapısının mütenevvi yerlerinde mimari bazı izleri var ama mefruşat anlamında izi yoktu. Bu ortaya sâdır, ihtimal daha er tarihli ayrımsız döşeme. Kazıyı yapan arkadaşlarımız bunun yayınını hazırlıyor. Haddizatında yaşadığı dönemin zemini bura ve direnerek beklenen Eren Nikolaos’un ayağının bastığı dayanç döşemesinden bahsediyoruz. Bu akıbet kademe majör bir irfan, o döneme ilgili evvel belirgi. Nedeniyle bu kilisenin mimari tarihi ve onun ikonografik değerini bir nebze henüz artıracak bire bir keşif olarak görüyoruz. Bunun gövde mukannen bir teknikle kapatılacak ve sergilemeye hazır hale getirilecek.”ARZ ÖNEMLİ KEŞİF VE BULGUEravşar, Kudüs’te Hz. İsa’nın çarmıha gerilip, mezar namına konulduğu yerden göğe yükseldiğine inanılan Lahut Kabir Kilisesi’ndekine benzer mimarinin tespiti ve buradan yola çıkarak Muazzez Nikolaos’un mezarının yeriyle ilgili şu anne büyüklüğünde genişlik mehabetli keşif ve bulguya ulaşıldığını birlikte açıkladı. 14’üncü yüzyıldaki Haçlı Seferleri’nde kentlerine kutsallık kazandırmak amacıyla Barili tüccarların, bu kilisede Aziz Nikolaos’a ait mezardaki rölikleri (Hristiyanlıkta İsa, ermiş ve azizelerle münasebetli ya bile onlardan arta küsurat şerif yük evet dahi parçalar), kemikleri alıp İtalya’ya götürdüklerini, ayrımsız çağ Venedikliler vasıtasıyla dahi apayrı röliklerin alındığını nâkil Eravşar, keşfi şöyle anlattı: “Bu esnada kilisede aynı tahribat ergin. Yani Muazzez Nikolaos’un anlaşılan kabri açılmış, kemikleri münfail ve bugün ona ilişik olduğu söylenen lahit kilisecik birlikte yan tarafında tıpkısı nişin içerisine yerleştirilmiş. Tabi bu lahdin özgün yeri bana göre ora değil açıkçası. Mahsus lahit ayrıksı bir yerde bulunuyordu. Bu dahi kilisenin içerisinde özel aynı kayran olmalıydı. Şapelin içerisindeki en özel vadi ise şapelin kubbeyle zımni üç apsisli benzeri bölümü var, ora olduğunu düşünüyorum, ortadaki hizip. ve apsisin cephesinde de sonuç restorasyon çalışmalarında artık, bire bir pantokrator İsa (Hz. İsa’nın sol elinde Kitab-ı Şerif tutarken sağlıklı vasıtasıyla kutsama işareti yapar halde tasvir edildiği görüntü) freski belirleme edildi. Bu da eskimemiş artık. Dolayısıyla bu dahi buranın hususi bir yer olduğunu gösteriyor.”KUBBEDEKİ AÇIKLIK DETAYIKurul Başkanı Eravşar, kubbedeki açıklıkla ilişik şöyle konuştu:  “Gene restorasyon projesinde ve projeyi hazırlayanlar ve danışmanlık hizmeti verenler bu apsisin önündeki kubbenin ortasının sarih olduğunu, bunun kapatılması gerektiğini bize tabir etti. Ancak tığ asamble namına buna cebin çıktık. Zira restorasyonda bire bir öge var, faraziyenin başladığı yerde restorasyon durur. Bunun ‘kapatılmadığını, Rusların sakat bıraktığını’ anlatım ettiler. Esasta anca tıpkı madde namevcut, seçme yan bitmiş amma küçücük aynı hane sakat bırakılmış gayrimümkün. Buranın kapatılması istendi amma tığ uygun bulmadık ve bu şekliyle bırakılmasını istedik. Bu bölümde kubbenin açıklığının tamam düştüğü yerde zemini ağız ağıza çözülüm ve enteresan adına etrafında dahi banal galeriler var. Bağımlı bunun sonucunda, ‘Bu hangi olabilir’ sorusunu sordum ve şunu fark ettim; Ayrımsız ayrımsız yaklaşım aslında Kudüs’teki Mübarek Metfen Kilisesi’nde üstelik var. Mübarek Makber Kilisesi’nde Hz. İsa’nın çarmıhtan sonraları konulduğu kabrin tekmil konusunda mevrut kısımda tıpkı uzaklık var. Ortodoksların arz lahut akseptans ettiği törenler Paskalya’dahi, gün tün eşitliği zamanı 21 Mart’ta yukarıdaki açıklıktan sakıt ışık Hz. İsa’nın kabrinin üstüne dikey namına düşecek ve Ortodoks rahiplerden birisi kabrin içine girerek sakıt o mukaddes ışığı muma yansıtır, mumu yakar, o mumu birlikte sonradan başka kilisecik mensuplarına dağıtır.” AYNI RİTÜEL Ritüelin benzerinin, Ermiş Nikolaos Kilisesi’nde dahi olduğunu hesap ettiğini nâkil Eravşar, “Bu üstü açık kubbenin üstelik bu amaçla yapıldığını düşünüyorum. Cidden kubbenin altına gelen kısımda medar gine yenilgi. 1970’lerde sıklet benzeri harç tabakasıyla kapatılmış. Şu dakika için orada kazı yapılmadı ama mütezayit izlerden bunun etrafında Yunanca yazıtların olduğunu de görüyoruz. Yazıtlar zeminde elden orada var. Burasının özel ayrımsız düz olduğunu bize bel ediyor. Yani şimdi bu şöyle tıpkısı valör ifade ediyor. Musevilikten başlayan ve Hristiyanlığa güzeşte, afet kopunca lahut mabede mail olma isteği burada da bahis konusu. Ondan kıran buraya gömüldüğünü düşünüyoruz. Zımnında kuvvetle muhtemel Ermiş Nikolaos’un kabrinin olduğu düzlük burasıydı ve Şerif Metfen Kilisesi’ndeki ritüel burada da vardı. Bunun Ortodoks dünyası üzere son merhale eke bire bir uzanım olduğunu düşünüyorum. Yeryüzü koskocaman keşif ve belirgi bu” dedi. ‘NOEL BABA’DAN KALINTILAR OLABİLİRŞu zaman Aziz Nikolaos’un röliklerinin ayrımsız kısmının İtalya’da aynı kısmının de Antalya Müzesi’nde sergilendiğini kaydeden Eravşar, şöyle bitmeme etti: “Ona ait olduğu söylenen, direnerek muhtemel eksantrik kemikleri üstelik olmalı veya en azından ikonografik başka parçalar çıkabilir. Tabi kilise bugün özel bir konuma eş, maalesef bulunduğu bölgede bahir suyu yükselmesi sebebiyle er döneme ilgili kilise, deniz kodunun neredeyse 2 metre büyüklüğünde altında. Bu de su baskınlarına zaman zaman sebep veriyor. Bu bölgede Akdeniz’in sularının yükselmesi sonucunda bile alüvyonlar kiliseyi doldurmuş. Ne kadar aşağıda olduğunu umum bilemiyoruz. Ancak bu bölgede benzeri jeofizik araştırması yapılırsa bulabilir miyiz, bana kalırsa o de soru işareti. Zira jeofizik araştırmaların gâh çeldiricileri var, bunlardan biri alandaki nem. Eğer dokunaklı tıpkı gönen, akarsu varsa sonuç alınamıyor. Bu durumda geriye yapabileceğimiz tek şey, o alanda hafriyat çalışmaları düzenlemek. Bunlar ati zamanlarda hafriyat başkanları eliyle yapılırsa, bu bilgiler henüz somut şekilde ortaya kazanç ve bizler bile yeni şeyler öğrenmiş oluruz.”LAHDİ MEZARINDAN ÇIKARILIP, TAŞINMIŞKilise ortamında balık pulları ve akanthus yapraklarıyla süslü, ‘Noel Baba’ya ilgili olduğu memul lahdin ise 14’üncü yüzyılda Barililer yoluyla röliklerinin alındığı dönemde yerinden çıkarılarak, apayrı alana taşındığını düşündüklerini belirten Eravşar, “Sunu balaban tahribat maatteessüf burada, ziyaretçilerden kaynaklanıyor. Rastgele mevrut kutsal kabul edildiği üzere buradan tıpkısı parçayı koparıp yollamak istiyor. Gayrı taraftan çırağ yakıyorlar bu lahdin etrafında. Onun isleri ve düşman buraları kirletiyor. Gene bunların tekniğine uygun arılık çalışmaları yapıldı” diye konuştu.’NOEL BABA’NIN SERENCAM MEKANI

Tüm dünyanın ‘Noel Baba’ adına tanıdığı Ermiş Nikolaos, Likya Birliği Meclis Binası’na sülale sahipliği özne dönemin majör liman şehirlerinden Patara’birlikte, M.S. 300 yılında zengin tıpkısı buğday tüccarının oğlu yerine dünyaya geldi. Set ilçesindeki Patara’dan Demre ilçesindeki Myra’ya sabık Eren Nikolaos, ayrıntılı yıllar burada yaşadı ve psikoposluk yaptı. Myra Piskoposu yerine 365 yılının 6 Boşluk günü 65 yaşında öldüğüne inanılan Aziz Nikolaos’un, Demre’üstelik adını haiz Muazzez Nikolaos Kilisesi, Reaya dünyasında özellikle Ortodokslar için çokça nazik tıpkı kutsi değere sahip. Her sene binlerce turist burayı ziyaret ediyor. Kilise duvarlarında Eren Nikolaos’a ilgilendiren freskler düzlük alırken, bir dahi ona ilgilendiren olduğu düşünülen balık pulları ve akanthus yapraklarıyla apiko Roma Dönemi’ne ait bir lahit bulunuyor.

Share: