Ticaret Bakanı Mehmet Muş, İhracatı Ihya Anonim Şirketinin (İGE SERPMEK) bugüne kadar yaklaşık 2 bin 800 konfirme müracaat kapsamında ihracatçılara 9 milyar liranın üstünde kefillik sağladığını belirtti.

Muş, TBMM Çekim ve Bütçe Komisyonunda, bakanlığının 2023 yılı bütçesine ilişkin yaptığı sunumda, Kovid-19 sonrası tedarik zincirlerinde ortaya sâdır aksaklıklar, enflasyonist düzlem, küresel finansal sıkılaşma politikaları ve jeopolitik gerilimlerin, toptan ekonomik aktiviteyi yavaşlattığını ve eskimemiş riskleri ortaya çıkardığını bildirdi.

Emtia fiyatlarındaki yükseliş başta girmek için, Kovid-19 sonrası global arzın çabuk mütezayit okullu eşit verememesi, tedbir zincirindeki bozulmalar ve lojistik sorunları kabil nedenlerin cemi dünyada yüksek enflasyonu birlikte getirdiğine işaret eden Muş, enerji ve emtia fiyatlarındaki erdemli artışlara dikkati çekti.

“Türkiye içi bakir fırsatlar yaratıyor”

Muş, şita aylarına yaklaşılırken toptan çapta gaz tedarikinde gösterişli sorunlar yaşandığını, bu durumdan yer çok etkilenen bölgenin arz nazik ihracat pazarı olan Avrupa Birliği (AKARSU) olduğunu bildirirken, “Küresel ölçekteki tamlık bu karşıt gelişmelere karşın Türkiye ekonomisi üretmeye, istihdam sağlamaya ve Türk mallarını dünyanın dört bir yanına ihraç etmeye devam etmiştir. Bu yılın geçmiş yarısında ekonomimiz yüzde 7,5 büyümeyle aktif performansını sürdürürken, büyümenin tahminî yarısı servet ve hizmet ihracatından kaynaklanmış ve dış satım büyümenin itici gücü olmaya devam etmiştir. Türkiye ekonomisi pandemi öncesi döneme göre 3 milyon 400 binin üstünde arttırma istihdam yaratmıştır. 2022 yılı Ev ayına kıyasla üstelik bakıldığında sağlanan ilave istihdam 1 milyon 100 bin kişinin üzerindedir.” diyerek konuştu.

Dünya ekonomisine mecmu bütünleşme sağlamış olan Türkiye’nin global hesaplı gidişattan natürel namına etkilendiğine dikkati calip Muş, “Amma Velakin, müstevli ve kavga nedeniyle tanıdık alternatif tedarikçi kontrol ve bölgeselleşme eğilimleri, Türkiye’nin toptan tedbir zincirlerindeki konumu ve ihracatı için yıpranmamış fırsatlar üstelik yaratmaktadır.” ifadesini kullandı.

“Iş çeşitlendirmesi için mukteza çalışmaları yürütüyoruz”

Muş, ihracatın karı-ekim döneminde geçen yıla bakarak yüzde 15,4 artarak 209,5 bilyon dolara ulaştığını aktarırken, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu rakamlarla, ihracatta hem ilk 10 kamer bazında, hem da maaş bazda bildirme yüksek seviyelere kazanmış bulunuyoruz. 2022 yılının 10 ayında dünyanın değişik coğrafyalarına yaptığımız ihracat güçlü bir şekilde artmaya devam etmiştir. Oransal kendisine genişlik fazla dış satım artışı Amerika kıtasına gerçekleşirken, yeryüzü yetişkin ticari partnerimiz olan AB’ye ihracatımız yüzdelik 13,5 artmış, SU ile ticaret fazlamız 9,7 bilyon dolara ulaşmıştır. Bir Krallık’la ticaretimizde ise 6 milyar dolar dış ticaret fazlası vermektedir. Bu kalburüstü performans, global ölçekteki kontra faktörlerin yanı sıra paritedeki düşüşün dahi dış ticaretimiz üzerindeki kırıcı negatif etkilerine karşın sağlanmıştır. 2021 Eş ayında 1,22 seviyesinde olan dolar/avro paritesi, 2022 Teşrinievvel ayında averaj 0,98’e kadar gerilemiştir. Paritenin ilk 10 ayında ihracatımıza 12 bilyon dolar ve dış tecim açığına ise 2,8 bilyon dolar aksi etkisi olmuştur.

Yılı bağlamak amacıyla olduğumuz bu günlerde karşımıza sâdır risk ve belirsizliklerin, önümüzdeki dönemde elan üstelik artması muhtemeldir. Toptan anlamda parçalanmamış ülkelerin karşı karşıya kaldığı print bire bir ahit hepimizi bekliyor. AB’birlikte elan dahi zayıflaması muhtemel rica, ihracatımız üstünde riziko yaratmaktadır. Bu nedenle, ihracatçılarımızı alternatif pazarlara yönlendirerek aksata çeşitlendirmemizi pekitmek üzere mukteza çalışmaları yürütüyoruz.”

İthalatın de 10 maaş dönemde sabık yıla bakarak yüzdelik 39,5 artarak 300 milyar 553 milyon dolar seviyesinde gerçekleştiğini nâkil Muş, başta erke doğmak için mal fiyatlarındaki artışların emtia ithalatçısı konumunda olan Türkiye ithalatı üzerinde direkt ve ateş bire bir artış yarattığına belen etti.

Enerji ithalatının 10 ayda geçen yıla bakarak yüzde 118,4, yani 43,7 bilyon dolar arttığını bildiren Muş, “Bu artışta fiyatların etkili olduğunu görmekteyiz. Düpedüz 2022 Karı-Ağustos döneminde erke dış alım hacim endeksi yüzde 10,2 düşüş gösterirken erke dış alım ünite ayar endeksi yüzde 166,4 artmıştır. Akıbet dönemde zer ithalatında yaşanan yükseliş dahi ithalat faturamızı önemli ölçüde arttırmaktadır. Bütün kızıl ithalatı geçtiğimiz yılın ilk 10 ayına bakarak yüzde 198,4, yani 10,1 bilyon dolar artmıştır. Zımnında ithalatta izlenen artışın yüzde 63’ü enerji ve zer kaynaklı olduğu aşikardır.” değerlendirmesinde bulundu.

Icra Vekili Muş, ihracatçıların finansmana erişiminde teminat sorununun ortadan kaldırılması, krediye erişimlerinin kefalet kanalıyla sağlanması üzere TİM ile Eximbank’ın özkaynaklarıyla kurulan İGE NANIAZIZ’nin mart kocaoğlan bakımından faaliyete geçtiğini ve orak ayı ayında sermaye yapısının güçlendirildiğini anımsatırken, “Bu vesileyle güvence sorunları serian çözülüyor ve ihracatçılar bundan sonra yüreklilik ahzetmek amacıyla fabrikasını, arsasını bankaya tutu yüklemek zorunda kalmıyor. Bugüne büyüklüğünde İGE ZIYAN ETMEK aracılığıyla kestirmece 2 bin 800 onaylanmış başvuru kapsamında 9 milyar liranın üstünde kefillik sağlanmıştır. Türk Eximbank, 2022 yılının 10 ayı bakımından ihracatçılarımız için 37,3 bilyon dolar finansman desteği sağlamıştır. Vezneci, uluslararası ve bölgesel bankacılık ve mal kuruluşları ile imzaladığı anlaşmalarla arttırma finansman imkanları sunmaya bitmeme etmiş ve yılbaşından itibaren 1,5 milyar doları aşan miktarda töz sağlamıştır.” dedi.

Bu sene da desteklerle ihracatçıların birlikte olmaya bitmeme ettiklerini belirten Muş, “Para ihracatı kapsamında 2022 yılında 13 bini aşkın firmamıza 2 milyar 250 milyon liralık tutarında bindi ödemesi yapıldı.” diyerek konuştu.

Muş, ağustos ayında yayımlanan İhracat Destekleri Karşı Değişmeyen ile dış satım desteklerinin bir tane çatı altında toplandığını bildirirken, eskimemiş tıpkı prefinansman modelini dahi hayata geçirdiklerini söyledi. Referans, inceleme ve gerçekleşme süreçleri dahil edildiğinde, cıvıltı ile ifa arasında benzeri müddet geçtiğini ve bu durumun ihracatçılara finansman yükü doğurduğunu aktaran Muş, bakir modelle bu yükü ortadan kaldırdıkların anlattı.

“E-İhracat Destekleri Karşı Değişmeyen”ın de ağustos ayında yayımlandığını anımsatan Muş, “Bu destek paketi ile ihracatçılarımızın daraç dışı pazaryerlerinde eser bilinirliği artarken teslimatları birlikte hızlanacaktır.” ifadesini kullandı.

“Bakım sektörlerinde dış tecim fazlası 39,3 milyar dolara çıktı”

Muş, bakım ihracatındaki artışa bile belen ederken, “Bu kapsamda, pandeminin etkilerini geride bırakarak 2021 yılında aynı geçmiş yıla bakarak yüzde 74,3 artarak 61,3 milyar dolar seviyesine nail, benzeri dönme hizmetler dengesi ise 31,7 milyar dolar olmuştur. Bu yılın ağustos ayına ilişkin yıllıklandırılmış veriye baktığımızda ise bakım ihracatımız tıpkısı eski yılın tıpkı dönemine göre yüzdelik 65 artma kaydederek 76,4 milyar dolara ulaşmıştır. Bir dönemde, bakım sektörlerindeki aut ticaret ilavesi yüzdelik 103 artışla 39,3 milyar dolara çıkmıştır.” değerlendirmesinde bulundu.

Bilişim sektörüne hususi tasarlanan e-Turquality, farklı adıyla Bilişimin Yıldızları Programı ile bu alanda lehçe ve global anlamda canlı şirketlerin çıkarılmasının hedeflendiğini tamlayan Bakan Muş, “Bakanlığımız aracılığıyla ev-ilk teşrin döneminde 657 firmaya 695 milyon lira bindi ödemesi gerçekleştirilmiştir.” bilgisini paylaştı.

Bakan Muş, serbest bölgelerin son yıllarda gördüğü ilgiye bile belen ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Öyle ki, ülkemizde bulunan 19 sayı serbest bölge firmalardan gelen taleplere değer vermekte zorlanmaya başlamıştır. Bu kapsamda, kullanılmamış serbest bölgelerin kurulması ve mevcut erkin bölgelerin sınırlarının genişletilmesi için kapsamlı icraat yürütülmektedir. Alelhusus, yüksek doluluk oranlarına ulaşılan Kocaeli, Ege ve İzmir başıboş bölgelerinde bakir envestisman taleplerinin karşılanması için söz konusu başıboş bölgelerimizin genişletilmesi Bakanlığımızın koca gündem maddelerinden biri olmuştur. Garp Anadolu Serbest Bölgesini Bergama’dahi kurduk, bölgenin 2023 yılında faaliyete geçmesi planlanmaktadır. Ülkemizdeki başıboş bölgelerde ilk teşrin sonu itibarıyla 27 milyar dolar tecim hacmine ulaşılmış olup, yaklaşık 90 bin kişiye istihdam sağlanmaktadır. Gün Batısı Anadolu Başıboş Bölgesinin ise 4 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşması ve kestirmece 20 bin kişiye istihdam sağlaması hedeflenmektedir.”

Domestik üretimi dampingli ve sübvansiyonlu ithalata cebin arkalamak için uyguladıkları ticaret politikası araçlarına da meni fail Muş, eş-teşrinievvel döneminde söz konusu çalışmalar kapsamında 13,8 bilyon dolar tutarında ithalatın önleme tabi tutulduğunu söyledi.

(Sürecek)