Dünyanın yer dayanabilen, riskli ve enteresan mesleklerinden birini eden sanayi dalgıçları, sualtında boyadan kaynağa, inşaattan mezar açmaya büyüklüğünde dokuz canlı çokça görevi yerine getiriyor.

Zorlu meslekler sıralamasında yeryüzü üstlerde yer düz endüstri dalgıçlığı, Türkiye’birlikte değişik üniversitelerde açılan sualtı teknolojisi bölümleriyle akademik eğitimi de olan tıpkısı patika kolu oldu.

Üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye’üstelik geniş tıpkı hisse senedi sahasına erbap olan endüstri dalgıçlığı, tıpkısı ayağı suda olan devasa projelerin dahi büyük ayrımsız parçası haline geldi.

Dışarıdan bakıldığında sakil üzere görünse da vacip eğitimler, donanımlar ve emniyet tedbirleri alındığında uzmanına bakarak karada hisse senedi yapmaktan bir farkı sıfır uran dalgıçlığı, mütenevvi sektörlerin ihtiyacına paralel ilerleyen yıllarda istihdam alanı henüz bile büyüyecek mesleklerden biri olarak görülüyor.

Türkiye’deki muhteşem projelerde vadi almış Kağan Aykanat ile Faktör Turgay ve meslekte yolun başında olan Durakhan Yiğit, uran dalgıçlığına bidayet hikayelerini ve mesleğin zorluklarını AA’ya anlattı.

Komşusundan etkilendi sanayi dalgıcı oldu

Sanayi dalgıcı Kağan Aykanat’ın hikayesi, gençken bir sokakta oturan ve hareket üzere daima dar dışına gidip gelen tıpkısı sanayi dalgıcı komşusuyla başladı. Bu mesleğe alçalma duyduğunu anlattığı komşusu, Aykanat’ı patronuyla tanıştırdı. O günden sonradan Aykanat amacıyla alelacayip aynı dünyanın kapıları aralandı.

Mesleği sayesinde birçok ülkeye gitme imkanı bulan Aykanat, gemi istirdat, batmış gemi çıkarma, bahir inşaat işleri, tesislerde bakım tamirat işlerinin yanında aralarında 1915 Çanakkale Köprüsü, Galata Köprüsü, Yer Altı Treni Geçiş Köprüsü ve Unkapanı Köprüsü’nün bile düz aldığı inşaatlarda çalıştı.

Su altında boyadan kaynağa, inşaattan mezar açmaya kadar it canlı çokça görevi namına getiren Aykanat, denizde, barajda, üretimevi havuzlarında, silolarda meydana gelen evgin olaylara de engelleme etti.

“Kimi Zaman ortada olmaksızın çalışıyoruz”

Görmüş Geçirmiş uran dalgıcı Etmen Turgay ile kolektif kurdukları şirketle sualtında sayımsız işe imza atmaya devam fail Aykanat, uran dalgıçlarının genelde sadık alanda, ara sıra dumanlı, kalıntı sularda ara sıra bile görmeden çalıştığını ifade etti.

Aykanat, “Yıllar bilahare hakeza tıpkısı yetiniz gelişiyor. Tek öz gıyaben cıvata takıp, söküp montaj yapabiliyoruz. Akıntının çok olduğu, ‘Burada bu yapılır mı?’ denilen işleri yapıyoruz. Tabii bu az buçuk sevmekle dayalı. İnsanlar sabahleyin yüzünü yumak amacıyla kombiyi açarken, bizim mesaimiz sabahın sekizinde buz gibi suyun ortamında başlıyor. Sevilerek yapılacak benzeri hisse senedi.” dedi.

“Uran dalgıçlığı sportif dalgıçlığın üstünde”

Endüstri dalgıçlığının çokça bunaltıcı bire bir hisse senedi olmasının birlikte çok güvenli tıpkı hareket olduğunu birlikte meni fail Aykanat, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Scuba dalgıçlık, erkin dalış, zıpkınla plonjon… Bunlar bizim işimizle hiç alakası olmayan şeyler. Aynı dalgıç ‘Eğitmenim’ diyerek gelip bizim işi yapamaz. Zira onun yaptığı eğitmenlik, sportif dalışçılara uygun bire bir eğitmenlik. Bizim işin eğitmenliği bambaşka. Zira bizim işin içre dalgıçlığı öncesinde yiyip yutmanız gerekiyor. Ondan sonradan dalgıçlığın beraberinde gelişim yapabilir duruma gelmeniz gerekiyor. Yani elinizin açacak tutması, aşağıda ayrımsız şeyler yapıyor olmanız lazım. Tabii bunun birlikte dalgıçlık bile bilmeniz geçişsiz ki bunları bayındır rahat yapabilesiniz. O yüzden sportif dalgıçlık gerçekte bu işin temelinde, sanayi dalgıçlığı bu işin üzerinde. Bu sebepten sanayi dalgıçlığı daha de çok inanma gerektiriyor. Çünkü normal sportif dalışta başınıza baret takmanız, üstünüze can yeleği giymenize lüzum bulunmayan amma endüstri dalgıçlığında ayağınıza çelik burunlu ayakkabı giymeniz dahi gerekiyor. Çünkü ayağınıza bir şey düşebilir. Sportif dalışta böyle ayrımsız riskiniz namevcut. Aşağıda çabucak sizi muntazır özdek güzel balıklar. Bizde pas, mil, yağ, lağımsa lağım, yakıtsa yakıt…”

Aykanat, gelişim yaparken emniyeti en son seviyede tuttuklarını dile getirerek, “Dun inerken sunma az üç gelgel kaynağıyla iniyorum, sportif dalış yalnız sırtındaki tüple iniyor. Benim tüpüm aşağıda bitebilir, tek külfet bulunmayan. Süpervizörüm yukardan bambaşka tıpkısı vanayı açtığı anda ben tekrar havayla buluşabiliyorum. Amma ayrıksı dalgıç şayet beraberinde albeni kaynağı sağlayabilecek bire bir body yoksa zor durumda kalabilir.” diyerek konuştu.

Yurt dışına dönük benzeri iz

Türkiye’dahi ara sıra üniversitelerde 2 yıllık sualtı teknolojileri bölümlerinden mezun olanların stajlarını tamamlayıp endüstri dalgıçlığı firmalarında mesleğe başlayabildiğini anlatan Aykanat, antrparantez balık çiftliklerinde, sefine hizmetlerinde, gemi arama, bakım ve onarımlarında, tersanelerde, marinalarda, otellerde, deniz temizliğinde görev yapabildiğini üstelik söyledi.

Aykanat, yüzlerinin bu meslekte az buçuk yurt dışına çevrik olduğunu zira orada artık isteklendirme bulabildiklerine değinerek, Türkiye’dahi teknolojik olarak yetemedikleri işlerde ecnebi firmaların devreye girdiğini aktardı.

“20 ile 3 saat beyninde değişen dalışlar yapıyoruz”

İş temposunun ağırlığı nedeniyle uran dalgıçlarının sportmen üzere yaşaması gerektiğini anlatan Aykanat, endüstri dalgıcının bir gününü şöyle anlattı:

“Sabahleyin galiba benzeri mesaimiz var. Mesainin içinde sizin plonjon yapacağınız ayrımsız süre var. Dalışın etraflıca bakarak bu aynı iki dalışa büyüklüğünde çıkıyor. Normalde bir tane dalışta gününüz bitiyor. Plonjon yapacağınız saat, derinliğe göre belirleniyor. 20 dakikalık dalışlarla, 3 saat arasında mütebeddil zamanlarda dalışlar yapıyoruz. Dalışlarımız kısa ve bizim işimizde çokça cümbüş gayrimümkün. Balıklar bizim yanımızdan beğenilen ama bizim gözümüze hiç takılmaz. Zira tığ işimize odaklıyızdır. Aşağıya indiğim devir benim gözümde cıvata sıkacaksam yemeden içmeden cıvata evet. O rütbe odaklanarak iniyoruz aşağıya. Sonradan dalışınız bittikten bilahare basınç odasına giriyorsunuz. Gerekmiyorsa 30-40 dakika kadar dinlenip bilahare özge dalış işleyen arkadaşa arkalama ediyorsunuz ve bu arada mesainizi bitiriyorsunuz. Gününüz hakeza geçiyor.”

Aykanat, Türkiye’üstelik sanayi dalgıçlığı alanındaki bir nice firmada çalıştığını ve işin kuşkusuz yapıldığını öğrenme imkanı bulduğundan bahsederek, para kazandıkça işine yatırım yaptığını söyledi.

İyi aynı ekiple çalışmanın kişiyi bol yerlere getirdiğini, ekibi gani tıpkısı ekipmanla tıpkı araya getirmenin de kazanım sağladığını aktaran Aykanat, “Çünkü denizin ortasında benzeri şeyiniz az olduğu zaman bir nalburdan gidip benzeri öz alamıyorsunuz. O dakika orada çözmeniz gereken şeyler bunlar.” dedi.

Arkadaşlarını hareket kazasında kaybetmenin üzüntüsünü yaşarken, tarihi işlere üstelik şehadet etmenin şişman esenlik verdiğini anlatan Aykanat, “Bana göre eli açacak tutan, aklı durumunda, kendine hakim avrat, ayvaz herkesin yapabileceği tıpkı hareket. Bizim işin çok değişik dalları var. Kamera üstelik çekiyoruz, plonjon amirliği üstelik yapıyoruz, operatör olarak basınç odalarımızı kullanıyoruz. Bu işe çabucak çamurun içinde çalışmak olarak bakmaya lazım bulunmayan, tığ sonuçta hisse senedi seçen tarafta değiliz. Ne geliyorsa onu yapıyoruz. Bugün burada çamurda çalışıyorsak ferda Antalya’birlikte plajda birlikte çalışabiliriz.” ifadelerini kullandı.

Independenta batığı patika hayatına yön verdi

Uran dalgıcı Amil Turgay üstelik Toroslar’de güçlü 8 çocuklu bir ailede büyüdüğünü, her yerde sigortalı çalışmayı hayalet ederek 18 yaşında İstanbul’a geldiğini dile getirdi.

Independenta batığı çalışmasında işe başladığını belirten Toygar, mesleğe start hikayesini şöyle anlattı:

” Kadıköy’birlikte Independenta batığı vardı. 1979 yılında batmıştı bu tanker. İşsiz kaldım. Dalgıçların hortumunu tutarga işe başladım. Hem çalıştım hem okudum. Üniversiteyi dahi orada bitirdim. Dalgıçların hortumunu tutarken bu iş beni çokça sardı ve çok zevkliydi. Toroslar’dan geldim, parası da güzeldi dolayısıyla. Dedim kim daha çok daha çok bu işi yapayım.”

Toygar, o günden sonra Artvin’den Rize’ye kadar Türkiye’nin bütün karasularında hem boşalma hatlarında çalıştığını hem dahi çekik gemileri çıkardığını aktardı.

Turgay, çığır hayatı süresince kısaca 40 büyüklüğünde çekik sefine çıkardığını dile getirerek, şöyle devam etti:

“Bittabi bunların tıpkı kısmı hurdaydı, saffet adınaydı, benzeri kısmı limanların açılması adınaydı, ayrımsız kısmı birlikte imdi devletin limanlarını kapattığı yerlerde istirdat amaçlıydı. Bilahare baktım ki dünyada de hakeza domuzuna işlemler var. 22 talih dolaştım. Kestirmece 7-8 tanesinde birlikte evire çevire işler yaptım. en son geldiğimiz bekçi birlikte şu anda Silivri. Yaş 57 tığ bibi bitmeme. Bibi arada bir kontrollerde ve keşiflerde dalıyorum. “

Türkiye’da 5 üniversitede sualtı teknisyenliği bölümünün olmasının tıpkı yarar olduğunu rapor eden Turgay, “Dünyada bu mesleği tahsis etmek isteyenleri, 6 ayda hemen debdebeli adına yetiştirip ve sertifikalandırıyorlar. Türkiye’bile bu alanda eğitim alan öğrencilere devlet katkısıyla güzel eğitimler verilse haddizatında tığ balık adam ihracatı fail bir talih konumuna geliriz. Ancak teoride iyiyiz, uygulamada zayıfız.” diye konuştu.

Dalış yapmadığını fakat ekibinin zorlandığı tıpkısı yerde suya dalıp kontrol ve keşif yaptığını nâkil Toygar, ekibinin anlattıklarını yalnızca kağıt üzerinde görmediğini, gözüyle görerek onları yönlendirdiğini belirtti.

Üniversiteden bilahare uran dalgıcı namına mesleğe başladı

Mesleğin başında canlı aynı endüstri dalgıcı olan Durakhan Ağabey ise babasının Çanakkale’deki plonjon okulunda eğitim bilimi almaya başladığını kaydetti.

Hayatta gelişigüzel zaman babasını eş aldığını ancak bu meslekle uğraşan büyüklerinin da tavsiyesiyle endüstri dalgıçlığı üzere Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesinde sualtı teknolojisi bölümünde eğitim bilimi gördüğünü tabir eden Kabadayı, mezun olduktan sonra birinci sınıf sanayi dalgıcı olarak mesleğe başladığını anlattı.

Kestirmece 2 yıldır meslekte olduğunu dile getiren Yiğit, “Bir Nice işte çalıştım amma sunma etkilendiğim işlerden biri şu an çalışmaya bitmeme ettiğim Silivri Vadi Şeş Gaz Depolama Tesisi Projesi oldu. Endüstri dalgıçlığının yanı sıra dışarıda halat, hortum işlerine ve dalgıcın giyinmesine da koruyucu oluyorum.” dedi.

Kendi bölümünden çıkışlı bir nice öğrencinin bu mesleği ilerletemediği evet üstelik değişik benzeri dalla uğraştığından bahseden Kabadayı, sözlerini şöyle tamamladı:

“Uran dalgıçlığı çok riskli ama bire bir o büyüklüğünde da dörtköşe tıpkısı meslek. Ben birçok arkadaşıma sanayi dalgıçlığını öneriyorum. Piyasada az buçuk daha bu alanda çalışan âdem olması gerekiyor. Benim ayrımlı belgelerle bu işi dünya çapında yapabilme hedefim var. Hakeza tıpkı ekiple işlemek hele haddinden fazla pir. Türkiye’nin genişlik bereketli dalgıçlarıyla beraber çalışıyorum diyebilirim. Bütünü birbirinden görmüş geçirmiş. Aralarındaki sunu taze birey ben olduğum devir az buçuk henüz bana müzakereci yaklaşıyorlar. Elimden tutuyorlar. Asude olmamı söylüyorlar. Ara Sıra işlerde apotr oluyorlar. Onlara üstelik ayrıca teşekkürname ediyorum.”