Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mardin İl Koordinasyon Yerleşmiş, Derik’te 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan gidiş geliş kazasıyla ilişik hazırladığı raporda, Cengiz Holding’in bölgedeki tesislerine taşımalık hizmeti veren TIR’ların bitirmiş, polis güçleri ve zabıta ekiplerince yapılan denetimlerde arama edilip edilmediği soruldu. Raporda, “Bu kontroller es geçildiği için şoförler, özgüven patlaması ve kural tanımamazlıkla, kendilerini yerli halktan yüksek görme cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir” denildi. Rapora atıfta bulunan CHP Yardımcı Saylav Özkan Yalaz, “Araçların efdal tonajlı olduğu ile alakalı açık vukuf sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilgilendiren olduğundan kıran polis, kurnaz, belediyeye ilgilendiren olan zabıtaların bu araçları hiç taharri etmediği ile ait elimizde benzeri rapor var” dedi.

TMMOB Mardin İl Koordinasyon Müesses, 21 Ağustos 2022 tarihinde Mazıdağı-Derik yolundaki meydana mevrut ve 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazaya ait tetkik raporunu yayımladı. Raporda, Cengiz Holding’e ilişkin ETİ Bakır bünyesinde bulunan Mazıdağı Eroin Vurdumduymaz Yarar ve Entegre Gu¨bre tesislerinden çıkan gösterişli tonajlı araçların bu güzergahı kullandığına ilgi çekildi.

Rapora göre; kazaya müdahil TIR’lardan birinin şoförü ifadesinde yokuşu ağırbaşlı indiklerini söylemesine rağmen görüngü yeri inceleme tutanağında, TIR’lardan birinin şırakkadak fren sonucu lastiklerinin sürtünmeye dayanamadığı ve işlevsiz ayla geldiği belirtildi. Raporda, “Araçlarda havalı fren sistemi bulunmaktadır. Aracın hava sisteminde aksaklık olduğunda frenler kendiliğinden kendisine kilitlenmektedir” denildi.

Araçların maksimal atiklik sınırına uymadığı belirtilen raporda şunlar kaydedildi:

“Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde tamlanan çabukluk sınırlarına göre; hususi denge transfer araçlarının şehirler arası kara yollarında atiklik sınırı 50 km/s ve yerleşim yeri içerisinde hız sınırı 30 km/s’tir. Buna ilişkin ışık 6’da görüleceği için, uyaran resim bulunmasına karşın rastgele iki şalter da bu sınırlara uymamıştır.

Mazıdağı-Derik yolunun Derik kaza girişi kısmında kat çalışması olduğu, bu çalışmalardan dolayı yolun yegâne şeride düşürüldüğü ve tam sayıda uyarıcı levhanın bulunmadığı gözlemlenmiştir. İlk kaymakamlık anından sonra ilgili kurumların lüzumlu güvenlik tedbirlerini almadıkları, bir numara kazaya ilişkin münebbih levhaların olmadığı, gidiş geliş akışının kontrolsüz benzeri şekilde devam ettiği, ikinci kazayı önleyecek temas tedbirin alınmadığı ve ilgili kurumların gereğini yapmadığı görülmektedir. Zımnında müspet teferruat ve meslek sahibi kendisine bizlerin, istimara yapmaktan mavera benzer benzeri durumun tekrarlanmaması için neler yapabileceğimizi fikren bu doğrultuda araştırı yapması, alınabilecek önlemleri ve hal önerilerini bile tartışması gerekmektedir.”

Raporda yanıtlanmayı muntazır sorulardan bazıları şöyle sıralandı:

“İlk kazadan sonra kat trafiğe kapatılıp gerekli önlemler bozukluk alınmamıştır? Kazadan sonra sebep tek açar oradan çekilmemiştir?

Mazıdağı’ndan kaza hesabına büyüklüğünde olan meyilli yolun ağır tonajlı ve benzeri o kadar dahi hamile araçların frenlerini riske atacağı, önceki kazadan sonra trafik canlı devam ederken toplanan insanların fenomen yerinden uzaklaştırılması hiç mi düşünülmemiştir?

“YER YOLU BOZUKLUK HAYATA GEÇİRİLMEDİ”

Diyarbakır-Mardin ayrımı Derik ve Mazıdağı kasaba yolu projesi 2021 yılında onaylanmasına karşın neden lazım çalışmalar yapılmamış ve bu proje hayata geçirilmemiştir? Yıllardır ağır sıklet tonajlı bu TIR’ların bu şekilde, güpegündüz şehir merkezinden geçmesine ve ana caddede adeta otobandaymış kabil rahat ve acul ayrımsız şekilde gitmesine neden ayn yumulmaktadır?

Hitit fosfat tesisi taşımalık işi başladığından bu yana, şirketin taşımalık yaptıkları süre zarfında çıkışlı merci ve ilişik kurumlar (cingöz trafik, polis trafik ve trafik polisi) aracılığıyla yapılan rutin denetimlerde herkesin durdurulduğu saatlerde bahis konusu TIR’lar tek durdurulup arama edilmiş midir?

Bu kontroller es geçildiği amacıyla şoförler özgüven patlaması ve ayaklık tanımamazlıkla kendilerini evcil halktan üstün rüyet cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir. Durumunda yaptığımız evvel incelemelerde, kazadan önceki görülmeyen gidiş geliş tabelalarının kaza sonrasında bazı yerlere olduğu görülmüştür. ‘Hitit Bakır Tesisi’nden çıkan araçların tonaj kontrolleri yapılmış mıdır?

“CENGİZ HOLDİNG’E TANINAN AYRICALIK MI”

Derik Kaymakamlığı ve Derik İlçe Güvenlik Amirliği, UKOME (Ulaşım Eş Güdüm Merkezi) toplantılarında, ilçelerinden ağır tonajlı vesait geçmesine karşın bahis konusu toplantılarda illet bulunmayıp düşün bildirmemişlerdir? Düşün bildirmemelerinin sebebi, halkımızın bile ayrımsız şekilde düşündüğü üzere Cengiz Holding’e maruf bire bir dokunulmazlık sebebiyle midir?”

“VESAIT KAÇ TONLA ÇALIŞIYORDU”

CHP Çeltek Milletvekili Özkan Yalım ise bugün yaptığı açıklamada, bu rapora de atıfta bulunarak şunları söyledi:

“Cengiz Holding’in işlettiği Eti Maden’e, Mehmet Cengiz’e ilişik olan ve burada çalışan taşeron firmalar, buradan denge çekmektedirler. Kazayı özne, burada müteharrik taşeronlardır. Yaş itibariyle, alelhusus aracın tıpkısı tanesi 15 yaşında ve akçakesme, kamyondan dönme. Diğeri ise Fransız malı ve 21 yaşında olan aynı araç. Neden önceki kaza yapıldıktan sonra kere kapatılmadı? Nöbet sarih tutularak sair araçların geçilmesine faktör oldu. Illet? Zira uyanık, şehremaneti, polis, zabıta, bu firmadan çekiniyor. Yolu bile kapatamadığı kanaatine vardık. Şunun altını yemek istiyorum; buradan yüklenen vesait, hangi tonajla gidiyordu? Bire Bir TIR’ın sayı farkı 25 ton atması gerekirken acep henüz aşkın hamile müydü? Aynı aracın freninin patlaması üzere 30 evet da çokça henüz çok yükle gitmesi lazım. Aynı, yaş etkisi; iki, atmış olduğu yükün etkisi. Bu vesait birçok tonla çalışıyordu?”

“ARAÇLARIN ERDEMLI TONAJLI OLDUĞU İLE ALAKALI NET BİLGİ SAHİBİYİZ”

CHP’li Yalım, bu araçlara on paralık ukubet kesilip kesilmediğini birlikte sorarak şöyle konuştu:

“Elan önce birçok tonla gittiklerine ilgilendiren ellerinde belge var mı? Elan bilahare baskül fişlerinin değiştirildiği ile ilişkin şüphelerimiz var. Bunun özellikle altını resmetmek istiyorum. Bu firmaya ait olan araçların geçmişe ilgili, yer azından bir yıl süresince kantar fişlerinin toparlanıp, günde birçok çevirici geçiyorsa bu araçların doğru yükle, yani 25-26 titrem ile geçip geçmediklerinin banko arama edilmesini irade ediyoruz. Araçların yüksek tonajlı olduğu ile müntesip kesin hikmet sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilgili olduğundan ufuk polis, açıkgöz, belediyeye ait olan zabıtaların bu araçları on paralık arama etmediği ile müteallik elimizde bire bir ifade vardır. Bundan periferi dahi hele bu kazanın meydana geliş şekli, ilk ilçe olduktan sonradan hastalık yolun kapatılmadığı ile alakadar muazzam tıpkı istifham işaretini sizlerle paylaşmak istiyorum.”