Çamura elleriyle eşkal veren kentin son tandır ustası meslekte 44 yılı geride bıraktı

Bayburt’ta faal ve kentin serencam tandır ustası olan 54 yaşındaki Recai Purutoğlu, babasından öğrendiği ve ağababa yadigarı mesleğini keyiflendirmek için 44 yıldır aşkla, yorulmadan, bıkmadan çamura şekil veriyor.

Babasının yanında yetişen ve çocuk yaşlarda mesleği öğrenen Purutoğlu, meslekte 44 yılı geride bıraktı. Purutoğlu, bir zaman insanların günce yaşamında oylumlu yeri olan ancak kullanılmamış teknolojilerle kullanımı azalan tandır yapımını, babasının vasiyeti üstüne bitmeme ettiriyor.

8 asrı fazla atölyesinde anadan görme usullerle yaptığı ve geçmişin izlerini taşıyan tandırlar, sayıları birkaç olsa birlikte Türkiye’deki bazı illerin yanında az dışından dahi müşteri buluyor.

2020 yılında kentte ve Türkiye’da yılın ahisi seçilen Purutoğlu, ahilikle ilişik bilgiler vererek atölyesinin tarihinden bahsetti. Alçak Gönüllü atölyesinin 8-9 asra raci benzeri mazisi olduğunu söyleyen Purutoğlu, “Öncelikle gelmiş olduğunuz bu işlik Rum Selçuki Devleti eliyle müesses ayrımsız ahi ocağı. 1200’lü yıllarda kurulmuş, o günden bugüne büyüklüğünde faaliyetini savaşlar dış aksatmadan örümcek aynı vadi. Ayrımsız zamanda cömertlik teşkilatının bildirme erken kurulduğu yerlerden biri ve bura antrparantez ahi ocağı. 8-9 yüzyıllık aynı geçmişe eş” şeklinde konuştu.

Ata yadigarı olan atölyede geçmiş yıllarda tandır, çanak-çömlek ve tuğlanın birlikte fayans üzere birçok umum üretimi işlerin yapıldığını tabir eden Purutoğlu, “Burada dönemin çinicilik, çanak, purutçuluk kadar zamanın şartlarına bakarak meslekler mamul. Devir gelmiş ciddilik yalnız çömlekçilik çömleğe mevdu, çağ mevrut arzu reşit Erzincan’dan, Erzurum’dan, Samsun’dan toprak memleketlerden siparişler gelmiş. Dönüş mevrut çinicilik işlenmiş burada, esasen bire bir şekilde bölgeye seslenme etmiş bu büyüklenme. Dönüş mevrut burası puruthane adına derkenar. Burada tuğla, kiremit, kireç üretilmiş. Bayburtlu üstelik serencam namına burayı anca agâh. Tuğlanın, kiremidin, kirecin, tandırın, küpün ve güvecin üretildiği düzlük diye niteleyerek akıllarda kaldı” ifadelerini kullandı.

“Küçük Asya’nun önceki fabrikası”

Dedelerinden mütezayit atölyenin yüzyıldır varlığını sürdürdüğünü, mesleğin ise dededen toruna kuşaktan kuşağa aktarıldığını sözlerine ekleyen Purutoğlu, şu zaman hemen tandır yaptıklarını belirtti. Geçmiş dönemlerde atölyede 400-500 kişinin şakkadak çalıştığını vurgulayan Purutoğlu, “Anca ahit ergin kim bize anlatılan burada 400-500 emanet çalışmış. Anadolu’nun geçmiş fabrikası ayrımsız zamanda. 30 kuşağı geçmiş tıpkısı mazisi var, bizim ocak aracılığıyla devam fail ayrımsız hisse senedi. Burada kestirmece 500 hayat de istihdam edilmiş, bütünü burada çalışmamış yer eden ayrı, dağda toprak çıkaran, odununu taşıyanlar, taşı dağdan söküp getirenler derken 500 kişiye tekamül eden tıpkısı mücahede da gerçekleşmiş burada” sözlerini kullandı.

Dedelerinden artan atölyenin yüzyıldır varlığını sürdürdüğünü, mesleğin ise dededen toruna kuşaktan kuşağa aktarıldığını sözlerine ekleyen Purutoğlu, şu zaman sadece tandır yaptıklarını belirtti.

“Maziden aldığımız bayrağı, atiye yansıtmak istiyoruz”

Atölyeyi canlı müzeye çevirerek ati nesillere aktarma düşüncesinin olduğunu kaydeden Purutoğlu, “Dedelerimizden aldığımız bayrağı, yani şöyle diyelim eskilerin tabiriyle maziden aldığımız bayrağı, atiye yansıtmak istiyoruz. Bunları da yapmayı canı yürekten istiyoruz. Küpüydü, güveciydi, çanağıydı, çömleğiydi bunları üstelik yapım buyurmak istiyoruz. Burayı üste tığ derleme müze değil dahi kıpırdak müze açmak istiyoruz. Çarkıyla, tornalarıyla, fırınlarıyla yapmayı tasarlıyoruz. Bunu üstelik yeni nesile yaymak istiyoruz. Burası adeta öz başına benzeri meslek diyebiliriz. İnşallah Cenabıhak bize okazyon verir, bunları yapabiliriz” diyerek konuştu.

Öte yandan Purutoğlu, tandır yapımında kullanılan toprağın özel olduğunu ve Bayburt’un ara sıra köylerinden bu toprağı realizasyon ettiğini anlattı. Mütenevvi aşamalardan geçerek ağız ağıza anadan görme yöntemlerle ve ahali emeğiyle yapılan aynı tandırın 4 ila 6 günde ancak tamamlanabildiğini aktardı. – BAYBURT

Share: