Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı gelişim birliğiyle umumi ticaret sistemi çerçevesinde üretilen geçici dış ticaret verilerine bakarak; ihracat 2022 yılı Eylül ayında, ayrımsız esbak yılın tıpkısı ayına göre yüzde 9,2 artarak 22 bilyon 612 milyon dolar, ithalat yüzdelik 38,1 artarak 32 milyar 208 milyon dolar namına gerçekleşti. Bayburt’ta eylül genel tecim sistemine göre dış satım 44 dolar, ithalat 3 bin dolar oldu.

Karı-Ilkgüz döneminde ihracat yüzdelik 17,0, dış alım yüzde 40,4 arttı. Umumi tecim sistemine göre ihracat 2022 yılı Ev-Eylül döneminde ayrımsız eski yılın ayrımsız dönemine göre yüzdelik 17,0 artarak 188 milyar 152 milyon dolar, dış alım yüzdelik 40,4 artarak 271 bilyon 249 milyon dolar kendisine gerçekleşti.

Eylül ayında erke ürünleri ve altın hariç dış satım yüzde 4,4, ithalat yüzdelik 10,9 arttı. Enerji ürünleri ve parasal sıfır altın dış dış satım, 2022 Eylül ayında yüzdelik 4,4 artarak 19 bilyon 901 milyon dolardan, 20 milyar 779 milyon dolara yükseldi.

Eylül ayında enerji ürünleri ve parasal olmayan kızıl dış dış alım yüzde 10,9 artarak 18 bilyon 571 milyon dolardan, 20 milyar 602 milyon dolara yükseldi.

Enerji ürünleri ve parasal sıfır altın hariç dış tecim ilavesi Ilkgüz ayında 177 milyon dolar adına gerçekleşti. Aut tecim hacmi yüzde 7,6 artarak 41 bilyon 381 milyon dolar olarak gerçekleşti. söz konusu ayda enerji ve altın dış ihracatın ithalatı istikbal oranı yüzde 100,9 oldu.

Dış tecim açığı Ilkgüz ayında yüzdelik 268,1 arttı. Eylül ayında aut tecim açığı bir geçmiş yılın aynı ayına göre yüzdelik 268,1 artarak 2 bilyon 607 milyon dolardan, 9 bilyon 595 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2021 Ilkgüz ayında yüzde 88,8 iken, 2022 Ilkgüz ayında yüzdelik 70,2’ye geriledi.

Dış ticaret açığı Ocak-Eylül döneminde yüzdelik 156,3 arttı. Karı-Ilkgüz döneminde aut tecim açığı yüzde 156,3 artarak 32 milyar 423 milyon dolardan, 83 milyar 97 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı istikbal oranı 2021 Karı-Eylül döneminde yüzdelik 83,2 iken, 2022 yılının tıpkı döneminde yüzdelik 69,4’e geriledi.

Ilkgüz ayında imalat sanayinin toplam ihracattaki payı yüzde 95,3 oldu. Hesaplı faaliyetlere bakarak ihracatta, 2022 Eylül ayında imalat sanayinin payı yüzde 95,3, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzdelik 2,6, madencilik ve taşocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,5 oldu.

Ev-Eylül döneminde kazançlı faaliyetlere göre ihracatta imalat sanayinin payı yüzdelik 94,7, ekincilik, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 2,9, madencilik ve taşocakçılığı sektörünün payı yüzdelik 1,9 oldu.

Ilkgüz ayında ara mallarının bütün ithalattaki payı yüzde 80,3 oldu. Serbest hesaplı gruplar sınıflamasına bakarak ithalatta, 2022 Eylül ayında meydanlık mallarının payı yüzdelik 80,3, anamal mallarının payı yüzde 11,1 ve tüketim mallarının payı yüzdelik 8,5 oldu.

İthalatta, 2022 Ocak-Eylül döneminde meydanlık mallarının payı yüzde 81,4, anamal mallarının payı yüzdelik 10,7 ve tüketim mallarının payı yüzdelik 7,8 oldu.

Ilkgüz ayında sunu çok ihracat yapılan devlet Almanya oldu. Ilkgüz ayında ihracatta önce sırayı Almanya aldı. Almanya’ya yapılan dış satım 2 milyar 3 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 1 milyar 378 milyon dolar ile KUL, 1 milyar 277 milyon dolar ile Irak, 1 milyar 205 milyon dolar ile Bir Krallık, 1 milyar 147 milyon dolar ile Rusya Federasyonu strateji etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, mecmu ihracatın yüzde 31,0’ını oluşturdu.

Eş-Eylül döneminde ihracatta geçmiş sırayı Almanya aldı. Almanya’ya yapılan ihracat 15 milyar 777 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 12 bilyon 746 milyon dolar ile ABD, 9 bilyon 885 milyon dolar ile Irak, 9 milyar 801 milyon dolar ile Mürekkep Kraliyet, 9 milyar 268 milyon dolar ile İtalya ve izlem etti. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 30,5’ini oluşturdu.

İthalatta Rusya Federasyonu geçmiş sırayı aldı. Ilkgüz ayında Rusya Federasyonu’ndan yapılan ithalat 6 bilyon 226 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 3 bilyon 709 milyon dolar ile Çin, 2 milyar 129 milyon dolar ile İsviçre, 2 milyar 37 milyon dolar ile Almanya, 1 bilyon 512 milyon dolar ile ÇAKER izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, hep ithalatın yüzdelik 48,5’ini oluşturdu.

Aile-Eylül döneminde ithalatta geçmiş sırayı Rusya Federasyonu aldı. Rusya Federasyonu’ndan yapılan dış alım 44 milyar 638 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla; 31 bilyon 742 milyon dolar ile Çin, 17 milyar 364 milyon dolar ile Almanya, 11 milyar 807 milyon dolar ile KUL, 10 bilyon 330 milyon dolar ile İtalya izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın yüzdelik 42,7’sini oluşturdu.

Zaman ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye bakarak dış satım yüzdelik 0,8 arttı. Zaman ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2022 yılı Ilkgüz ayında ayrımsız geçmiş taban göre dış satım yüzde 0,8 artarken, dış alım yüzde 1,3 azaldı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2022 yılı Eylül ayında tıpkısı önceki yılın tıpkı ayına göre dış satım yüzde 9,5, ithalat yüzdelik 38,9 arttı.

Erdemli teknolojili ürünlerin imalat uran ihracatı içindeki payı yüzde 2,6 oldu. Uygulayım Bilimi yoğunluğuna bakarak aut tecim verileri, ISIC Rev.4 sınıflaması zarfında vadi düzlük imalat uran ürünlerini kapsıyor. Eylül ayında ISIC Rev.4’e göre imalat uran ürünlerinin bütün ihracattaki payı yüzde 95,3’tür. Erdemli teknoloji ürünlerinin imalat uran ürünleri ihracatı içindeki payı yüzdelik 2,6’dır. Aile-Eylül döneminde ISIC Rev.4’e bakarak imalat uran ürünlerinin toplam ihracattaki payı yüzde 94,7’dir. Sülale-Eylül döneminde yüksek teknoloji ürünlerinin imalat endüstri ürünleri ihracatı içindeki payı yüzde 2,8’dir.

Ilkgüz ayında imalat endüstri ürünlerinin mecmu ithalattaki payı yüzdelik 73,5’tir. Efdal teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı yüzdelik 9,1’dir. Ocak-Ilkgüz döneminde imalat endüstri ürünlerinin toplam ithalattaki payı yüzde 70,5’tir. Ev-Eylül döneminde erdemli teknoloji ürünlerinin imalat endüstri ürünleri ithalatı içindeki payı yüzdelik 9,7’dir.

Özel ticaret sistemine bakarak ihracat 2022 yılı Eylül ayında 20 milyar 633 milyon dolar oldu. Hususi tecim sistemine göre, 2022 yılı Ilkgüz ayında, ihracat tıpkı geçmiş yılın bir ayına bakarak yüzdelik 5,5 artarak 20 milyar 633 milyon dolar, ithalat yüzde 35,4 artarak 30 bilyon 188 milyon dolar kendisine gerçekleşti.

Ilkgüz ayında dış ticaret açığı yüzdelik 248,9 artarak 2 bilyon 739 milyon dolardan, 9 bilyon 555 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı istikbal oranı 2021 Eylül ayında yüzdelik 87,7 iken, 2022 Ilkgüz ayında yüzde 68,3’e geriledi.

İhracat 2022 yılı Sülale-Eylül döneminde 175 bilyon dolar oldu. Özel ticaret sistemine göre dış satım, 2022 yılı Sülale-Eylül döneminde, tıpkısı eski yılın aynı dönemine göre yüzde 14,8 artarak 175 bilyon dolar, ithalat yüzde 37,7 artarak 225 milyar 674 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Ocak-Ilkgüz döneminde aut tecim açığı yüzde 142,0 artarak 33 bilyon 330 milyon dolardan, 80 milyar 674 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı istikbal oranı 2021 Karı-Eylül döneminde yüzde 82,1 iken, 2022 yılının ayrımsız döneminde yüzde 68,4’e geriledi. – BAYBURT